ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ κ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ
Γιά τήν Κυριακή 11 Φεβρουαρίου 2024
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί, Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Ἀφορμὴ δοξολογίας καὶ εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν Θεὸ ἀποτελεῖ ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Καὶ αὐτό, διότι ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος παραδίδει σήμερα σὲ τρεῖς δούλους του τὶς μεγάλες Του δωρεές, δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν Δημιουργό μας, ὁ Ὁποῖος πλουτίζει τὸν κάθε ἄνθρωπο μὲ δῶρα ξεχωριστά, ἀπὸ τὴν πρώτη κιόλας στιγμὴ τῆς ζωῆς του. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ἔρχεται, μὲ τὴν σημερινὴ παραβολή, νὰ μᾶς ὑπενθυμίσει πὼς γινόμαστε ἀποδέκτες ξεχωριστῶν δωρεῶν καὶ νὰ μᾶς καλέσει νὰ στρέψουμε ὅλη τὴν εὐγνωμοσύνη μας πρὸς τὸν δωροθέτη Δημιουργό μας.
Τὰ τάλαντα ποὺ ἀναφέρονται στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο εἶναι τὰ δῶρα μὲ τὰ ὁποῖα ξεκινᾷ τὴν ζωὴ του ὁ κάθε ἄνθρωπος. Δῶρα πολύτιμα καὶ ξεχωριστά, δῶρα ποὺ διαμορφώνουν τὴν ἰδιαίτερη προσωπικότητα τοῦ καθενός μας καί, συγχρόνως, καθορίζουν μία μοναδικὴ προσωπικὴ διαδρομὴ πρὸς τὴν ὁλοκλήρωσή μας, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ὁμοίωση μὲ τὸν Πλάστη μας. Ἀκούγοντας τὴ λέξη «τάλαντα», ἡ σκέψη μας στρέφεται πρὸς αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε «ταλέντα», ἐννοώντας τὶς ἰδιαίτερες κλίσεις μὲ τὶς ὁποῖες εἴμαστε ὅλοι προικισμένοι. Αὐτὸ ὅμως ποὺ ἔχει σημασία εἶναι νὰ δώσουμε ἰδιαίτερη προσοχὴ σὲ δυὸ πολὺ σημαντικὰ στοιχεῖα τῆς ὑπέροχης σημερινῆς παραβολῆς.
Τὸ πρῶτο στοιχεῖο βρίσκεται στὴν ἀρχικὴ φράση, ὅπου ἀναφέρεται πὼς ὁ Κύριος παρέδωσε τὰ τάλαντα «κατὰ τὴν ἰδὶαν δύναμιν», δηλαδὴ ἀνάλογα μὲ τὶς ψυχικὲς δυνάμεις τοῦ καθενός. Τί σημαίνει αὐτό, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί; Τί χρειάζονται οἱ δυνάμεις μας, προκειμένου νὰ δεχθοῦμε τὰ χαρίσματα τοῦ Θεοῦ; Μὲ τὴν φράση αὐτή ὁ Κύριός μας ἐπιθυμεῖ νὰ μᾶς προειδοποιήσει πώς, ἀνάλογα μὲ τὴν δωρεὰ ποὺ ὁ καθένας ἀπό μᾶς λαμβάνει, θὰ ἀπαιτηθεῖ καὶ μία ἀνάλογη προσπάθεια, ὥστε τὸ ἰδιαίτερο τάλαντό μας νὰ καλλιεργηθεῖ νὰ ἀποδώσει πολλαπλάσιο καρπό. Τὰ χαρίσματα, μὲ τὰ ὁποῖα προικίστηκε ἡ ὕπαρξή μας, μᾶς καθιστοῦν βέβαια προνομιούχους, συγχρόνως ὅμως μᾶς καλοῦν νὰ ἀναλάβουμε τὸν κόπο καὶ τὴν εὐθύνη τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τους. Ἑνὸς πολλαπλασιασμοῦ, γιὰ τὸν ὁποῖον, κάποια στιγμή, θὰ δώσουμε λόγο. Ἄς μὴν ξεχνᾶμε πὼς στὸ τέλος τῆς παραβολῆς, ὁ δωροθέτης Κύριος ἐπιστρέφει καὶ ζητᾷ νὰ τοῦ ἀποδοθεῖ ὁ λογαριασμὸς τῆς καρποφορίας τῶν δώρων ποὺ χάρισε. Τί εἴδους ὅμως εἶναι ἡ καρποφορία, τὴν ὁποία ἀναμένει ὁ δωροθέτης Δημιουργός μας;
Τὴν ἀπάντηση μᾶς τὴν δίνει ἕνα δεύτερο στοιχεῖο τῆς σημερινῆς παραβολῆς, στὸ ὁποῖο πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ δώσουμε ἰδιαίτερη σημασία. Καὶ πάλι στὸ ξεκίνημα τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελικοῦ κειμένου, ἀκούσαμε πὼς ὁ ἄρχοντας «παρέδωκεν αὐτοῖς τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ», δηλαδή, πὼς παρέδωσε στοὺς δούλους του πλοῦτο ἀπὸ τὴν δική του περιουσία. Καταρχάς, τὸ στοιχεῖο αὐτὸ πρέπει νὰ ἀποτελέσει γιὰ μᾶς μία διαρκῆ ὑπενθύμιση πὼς δὲν εἴμαστε ἰδιοκτῆτες, ἀλλὰ διαχειριστὲς τῶν χαρισμάτων μας. Μιλώντας μὲ τὸν τρόπο αὐτό, ὁ Χριστός μᾶς προφυλάσσει ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια καὶ τὴν ἀλαζονεία γιὰ κάθε τί τὸ ξεχωριστὸ ποὺ διακρίνει τὸν καθέναν μας. Πῶς εἶναι δυνατόν, ἕνας ἄνθρωπος, ἐξαιτίας τῶν ταλέντων του, νὰ αἰσθάνεται ἀνώτερος ἀπὸ τοὺς ἄλλους, ὅταν ἔχει διαρκῶς ἐπίγνωση πῶς, κάθε ἐξαιρετικὸ χάρισμα πού τὸν διακρίνει, ἀποτελεῖ δῶρο, προερχόμενο ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τὴν πατρικὴ ἀγάπη τοῦ Δημιουργοῦ του; Πῶς εἶναι δυνατόν, κάποιος νὰ καυχιέται γιὰ δῶρα τὰ ὁποῖα προέρχονται ἀποκλειστικὰ καὶ μόνον ἀπὸ τὸ φιλάνθρωπο θέλημα τοῦ Δημιουργοῦ του;
Ὑπάρχει ὅμως καὶ κάτι ἄλλο: Ἀφοῦ τὰ τάλαντα ἀνήκουν στὸν Θεό, δὲν σημαίνει, ἄραγε, πὼς ἡ καρποφορία καὶ ὁ πολλαπλασιασμὸς τους πρέπει νὰ προέλθουν ἀπὸ ἐργασία σύμφωνη μὲ τὸ δικό Του θέλημα; Ὅπως εἴπαμε, τὰ τάλαντα ἀποτελοῦν περιουσία τοῦ Θεοῦ. Ἄρα καὶ ἡ καρποφορία τους, τὴν δόξα Ἐκείνου πρέπει νὰ ἀποκαλύπτουν καὶ τὴν δική Του ἀγάπη νὰ σκορπίζουν στὸν κόσμο. Μόνον μία τέτοια καρποφορία, μόνον ἕνα τέτοιος πολλαπλασιασμὸς ἑνὸς ταλάντου ἐπαινεῖται ἀπὸ τὸν Θεό. Μόνον ὁ ἐργάτης τῶν ἐντολῶν Του, ὁ ὁποῖος μὲ τὶς λίγες του δυνάμεις πολλαπλασίασε τὰ πλούσια δῶρα ποὺ ἔλαβε, θὰ ἀκούσει: «Εὖγε καλὲ καὶ ἔμπιστε δοῦλε! Ἀποδείχτηκες ἔμπιστος στὰ λίγα, γι’ αὐτὸ θὰ σοῦ ἐμπιστευτῶ πολλά»!
Ὅπως βλέπουμε, ὁ πολλαπλασιασμὸς τῶν δωρημάτων μέσῳ τῆς ἐργασίας τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἀποτελεῖ αἰτία ἀκόμη μεγαλυτέρων δωρεῶν. Ἀντίθετα, ἡ κακὴ χρήση τῶν χαρισμάτων, ἀφήνει τὸν ἄνθρωπο ἀπόλυτα κενὸ ἀπὸ κάθε εὐεργεσία. Εἶναι ποτὲ δυνατὸν νὰ ἐπαινέσει ὁ Θεὸς ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος οἰκειοποιήθηκε ἕνα θεῖο δῶρο καὶ τὸ μετάβαλε σὲ μέσον περηφάνιας καὶ περιφρόνησης τῶν συνανθρώπων του; Εἶναι ποτὲ δυνατὸν νὰ ἐπαινέσει ὁ Θεὸς τὴν κατάχρηση ἑνὸς δικοῦ Του ταλάντου, μὲ μοναδικὸ σκοπὸ τὴν ἐξυπηρέτηση τοῦ ἐγωισμοῦ καὶ τὴν ἐκμετάλλευση τῶν ἄλλων; Κι ὅμως, πολὺ συχνὰ βλέπουμε ἐξαιρετικὰ ταλαντούχους ἀνθρώπους νὰ μεταβάλλονται σὲ ἀποκρουστικοὺς ναρκισσιστές, ὅπως καὶ ἐξαιρετικὰ εὐφυεῖς ἀνθρώπους νὰ γίνονται πρόξενοι ἀσύλληπτων τραγωδιῶν καὶ φρικαλεοτήτων, ὅπως συνέβη συχνὰ μέσα στὴν ἱστορία. Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ στάση κατακρίνεται ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ ἐξαιρετικὰ ὀξὺ τρόπο, ὅπως φαίνεται στὴν ἀντίδραση ποὺ ἐπεφύλαξε ὁ κύριος τῆς παραβολῆς πρὸς ἐκεῖνον τὸν δοῦλο, ὁ ὁποῖος ἔθαψε τὸ τάλαντο στὴ γῆ. Ἕνα εἶναι λοιπὸν τὸ συμπέρασμα: θαμμένο τάλαντο εἶναι ἐκεῖνο τὸ χάρισμα ποὺ δὲν μεταβλήθηκε σὲ ἐργαλεῖο ἀγάπης.
Ὅπως βλέπετε, ἡ καρποφορία τῶν ταλάντων ταυτίζεται μὲ τὴν ἀγάπη. Τὰ δῶρα ποὺ λάβαμε ἔχουν ὡς μοναδικὸ σκοπὸ νὰ μεταβληθοῦν σὲ πηγὴ εὐεργεσίας πρὸς ὅλους τούς ἀδελφούς μας. Ὁ πολλαπλασιασμὸς τῶν χαρισμάτων πρέπει νὰ ἔχει ὡς ἀποκλειστικὸ στόχο τὴν δόξα τοῦ Κυρίου τῶν δωρεῶν, ὥστε ὅλος ὁ κόσμος νὰ ἀναγνωρίσει τὴν ἄπειρη φιλανθρωπία Του.
Ἀδελφοί μου, Εἶναι ἀλήθεια πὼς οἱ τρόποι καὶ οἱ εὐκαιρίες ποὺ προσφέρει ἡ σημερινὴ ἐποχή, μᾶς διευκολύνουν νὰ ἀναγνωρίζουμε ἐγκαίρως τὰ προσόντα καὶ τὶς δεξιότητες τοῦ κάθε ἀνθρώπου καὶ ἰδιαίτερα τῶν νέων. Δὲν ἀρκεῖ ὅμως ὁ ἐντοπισμὸς τῶν χαρισμάτων μας. Αὐτὸ ποὺ χρειάζεται ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος εἶναι νὰ προσδώσει στὰ ταλέντα καὶ στὶς ἰδιαίτερες κλίσεις του βαθὺ περιεχόμενο καὶ καρποφόρα προοπτική. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὰ ἰδιαίτερα δῶρα ποὺ ἔχει ὁ καθένας μας, ὑπάρχει ἀπόλυτη ἀνάγκη νὰ ἐνισχύουμε διαρκῶς τὴν σχέση μας μὲ τὸν Θεό. Μόνον μία τέτοια σχέση δίνει νόημα καὶ σκοπὸ στὰ χαρίσματά μας. Μόνον ἡ διαρκὴς στροφὴ πρὸς τὸν ἐπουράνιο Δωροθέτη, μᾶς κάνει νὰ ἀποδίδουμε σὲ Ἐκεῖνον κάθε καρποφορία καὶ νὰ κάνουμε καθημερινὴ πράξη αὐτὸ ποὺ ἀκούγεται στὴν Θεία Λειτουργία: «Τὰ Σὰ ἐκ τῶν Σῶν Σοῖ προσφέρομεν».
Ὅσο μεταβαλλόμαστε σὲ ἀνθρώπους εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν Δημιουργό μας, τόσο θὰ ἀπολαμβάνουμε μεγαλύτερες εὐεργεσίες. Ὅσο μεταβαλλόμαστε σὲ ἀνθρώπους ἀγάπης πρὸς τὸν συνάνθρωπο, τόσο θὰ ἀποδεικνυόμαστε ἀντάξιοι τῶν ταλάντων Του. Ὅσο ἐπιζητοῦμε, μέσῳ τῆς προσευχῆς, τὴν δική Του ἐνίσχυση γιὰ τὴν καλλιέργεια τῶν δωρεῶν Του, τόσο θὰ ἀγάλλεται ἡ ψυχή μας ἀπὸ τὴν βαθιὰ ἱκανοποίηση πὼς γινόμαστε συνεργοὶ στὸ δικό Του ἔργο γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ