ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ κ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ
Γιά τήν Κυριακή 7 Ἰανουαρίου 2024
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Στὴν ὀρθόδοξη παράδοσή μας, μὲ τὸν ὄρο «Σύναξις» ἐννοοῦμε τὴν συνάθροιση τῶν πιστῶν, προκειμένου νὰ τιμήσουν ἰδιαίτερα τὴν μνήμη ἑνὸς Ἁγίου ἢ κυρίαρχων προσώπων μεγάλων θρησκευτικῶν γεγονότων. Σήμερα, λοιπόν, καλούμαστε σὲ «σύναξη γιὰ τὸν Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο καὶ Βαπτιστῆ», ἀκριβῶς γιὰ νὰ ἀναδειχθεῖ ἡ μεγάλη τιμὴ ποὺ ἀποδίδει ἡ Ἐκκλησία μας πρὸς τὸ πρόσωπό του. Ὄντως, τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο ἀναδεικνύει τὸν καίριο ρόλο του στὴν Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ καὶ τὴν μαρτυρία του, μέσῳ τῆς ὁποίας ἔχουμε τὴν δυνατότητα, ὄχι μόνο νὰ συνειδητοποιήσουμε τὶς μεγαλειώδεις διαστάσεις τοῦ βαπτίσματος τοῦ Κυρίου μας ἀλλὰ καὶ τὶς λυτρωτικὲς διαστάσεις τοῦ δικοῦ μας βαπτίσματος.
Ἐχθές, κατὰ τὴν διάρκεια τῆς χαρμόσυνης ἑορτῆς, ἡ εὐαγγελικὴ περικοπὴ μᾶς φανέρωσε καὶ μᾶς δίδαξε τὴν προσκύνηση τῆς Ἁγίας Τριάδος. Σήμερα, τὸ Εὐαγγέλιο ἔρχεται νὰ ἀναδείξει ἀκόμη περισσότερο τὴν σημασία τῆς ἡμέρας ἐκείνης. Πρέπει, βεβαίως, νὰ γνωρίζουμε πὼς τὸ γεγονός, ὅπως περιγράφεται σήμερα, ἐκτυλίσσεται λίγες ἡμέρες μετὰ τὴν Βάπτιση, πιθανότατα μετὰ καὶ ἀπὸ τοῦς Πειρασμοὺς τοῦ Χριστοῦ στὴν ἔρημο. Βλέπει, λοιπὸν, ξανὰ ὁ Ἅγιος Πρόδρομος τὸν Ἰησοῦ νὰ ἔρχεται στὶς ὄχθες τοῦ Ἰορδάνου καὶ μὲ δυνατὴ φωνὴ προβαίνει σὲ τρεῖς ἀποκαλύψεις:
Πρώτη ἀποκάλυψη εἶναι ἡ παρουσίαση τοῦ Χριστοῦ, ὡς Ἐκείνου τὸν Ὁποῖον προανήγγειλε ὁ προφήτης Ἠσαΐας λέγοντας πώς, ὡς ἄκακο ἀρνί, ὁ ἀναμενόμενος μεσσίας θὰ ὁδηγηθεῖ στὸν θάνατο, ἀπαλλάσσοντας τὸν λαὸ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Μὲ τρόπο ἐντυπωσιακό, δείχνοντας προφανῶς πρὸς τὸ μέρος τοῦ Κυρίου, ποὺ ἐκείνη τὴν ὥρα πλησίαζε, ὁ Ἰωάννης ἀναφωνεῖ: «ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου».
Δεύτερη ἀποκάλυψη εἶναι ἡ φανέρωση τῆς θεότητας τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς δικῆς του ταπεινοφροσύνης. Μὲ βεβαιότητα παρουσιάζει τὸν Ἰησοῦ στοὺς παρευρισκόμενους καὶ διακηρύσσει: «Αὐτὸν ἐννοοῦσα ὅταν ἔλεγα πώς, ὕστερα ἀπὸ μένα ἔρχεται ἕνας ποὺ εἶναι ἀνώτερός μου, γιατί ὑπῆρχε πρὶν κὰν ἐγὼ νὰ γεννηθῶ».
Ἡ τρίτη ἀποκάλυψη ὅμως εἶναι ἡ σπουδαιότερη καὶ ἀποδεικνύει πὼς ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἀποτελεῖ ὄντως ἕναν ἀπεσταλμένο τοῦ Θεοῦ. «Γνώριζα ἀπὸ τὸν Θεό», λέει, «πὼς ἐκεῖνος, στὸν ὁποῖον θὰ κατέβαινε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, θὰ ἦταν αὐτὸς ποὺ θὰ προσέφερε στὴν ἀνθρωπότητα τὸ Βάπτισμα τῆς πλήρους ἀπολυτρώσεως, διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».
Ἀντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ἀδελφοί μου, πώς, μὲ τὴν σημερινὴ περικοπὴ, τὰ ἱστορικὰ γεγονότα τοῦ Εὐαγγελίου συνδέονται μὲ τὸ «σήμερα». Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καὶ Βαπτιστὴς γνώριζε πώς, μέχρι τὴν ἔλευση τοῦ Μεσσία, προσέφερε στοὺς ἀνθρώπους ἕνα βάπτισμα ἀτελές, τὸ ὁποῖον δὲν ἦταν σὲ θέση νὰ ἀναγεννήσει ριζικὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ τὸν ἀπαλλάξει, ὄχι μόνον ἀπὸ τὶς προσωπικές του ἁμαρτίες, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς συνέπειες τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος.
Σήμερα, ὁ Βαπτιστὴς τοῦ Χριστοῦ μας ἐμφανίζεται ἀπόλυτα βέβαιος γιὰ τὴν ἀποστολή του. Ποιὰ εἶναι; Τὸ νὰ προετοιμάσει τὸν κόσμο γιὰ τὴν ἔλευση Ἐκείνου ποὺ θὰ προσφέρει στοὺς ἀνθρώπους τὸ βάπτισμα τοῦ Πνεύματος, δηλαδὴ τὸ μυστήριο ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον εἶναι σὲ θέση νὰ ἐπαναφέρει τὸν ἄνθρωπο στὴν ἀρχικὴ παραδείσια κατάστασή του. Ἐὰν σὲ ἐκεῖνο τὸ ἀτελὲς βάπτισμα τῆς ἐρήμου, βαπτιστὴς ἦταν ἕνας ἄνθρωπος, στὸ τέλειο βάπτισμα τῆς ἀναγεννήσεώς μας, βαπτιστής, μέσῳ τῶν χειρῶν τοῦ ἱερέα, ἀναδεικνύεται τὸ ἴδιο τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Τὶς δικὲς Του δωρεὲς δεχθήκαμε στὴν κολυμβήθρα κατὰ τὴν βάπτισή μας καὶ μὲ τὶς ἴδιες δωρεὲς ἀπαλλαχτήκαμε ἀπὸ τὶς φοβερὲς συνέπειες τῆς ἀπομάκρυνσης τῶν προπατόρων μας ἀπὸ τὸν Θεό. Ἡ ἐνέργειά Του ὅμως δὲν εἶναι στιγμιαία. Τὶς δωρεὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας διαρκῶς διὰ τῶν Μυστηρίων της. Ἡ εἰκόνα τοῦ Παναγίου Πνεύματος, τὸ Ὁποῖον ἐμφανίζεται «ἐν εἴδει περιστερᾶς» ὑπεράνω τοῦ Ἰησοῦ ποὺ βαπτίζεται στὸν Ἰορδάνη, περιγράφει τὴν παρουσία Του, ὄχι μόνο κατὰ τὴν ὥρα τῆς βαπτίσεώς μας ἀλλὰ καὶ κάθ΄ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ζωῆς μας. Μὲ τὴν δική Του ἐνέργεια ἐνισχύουμε διαρκῶς τοὺς δεσμούς μας μὲ τὴν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὸ σῶμα τοῦ ἴδιου του Χριστοῦ, ἐκτεινόμενο στοὺς αἰῶνες, ὅπως διδάσκει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Μὲ τὴ δική Του θεία χάρη ἀνανεωνόμαστε διαρκῶς καὶ ὁραματιζόμαστε ἕναν ἄλλον, καινούργιο κόσμο, πλημμυρισμένο ἀπὸ φῶς καὶ ἀλήθεια. Μὲ τὶς δικές Του δωρεὲς ἡ καρδιά μας, ὅλο καὶ περισσότερο πλαταίνει καὶ γεμίζει ἀγάπη γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Μὲ τὴν δική Του κλήση γευόμαστε κάθε στιγμή, ζωὴ ἐλευθερίας καὶ ἀθανασίας.
Διαρκὴς εἶναι ἡ παρουσία τοῦ Παναγίου Πνεύματος στὴν ζωή μας καὶ διαρκῶς ἐκπέμπονται πρὸς ἐμᾶς τὰ δῶρα Του. Θὰ παραμείνουν ὅμως ἀνενεργά, ἐὰν δὲν φροντίζουμε διαρκῶς νὰ ἀνανεώνουμε τὸ βάπτισμά μας καὶ νὰ ἐνεργοποιοῦμε τὶς δωρεές του, ἰδιαίτερα μετὰ ἀπὸ κάθε πτώση καὶ κάθε μας λάθος. Μπορεῖ ὁ δρόμος πρὸς τὴν αἰωνιότητα νὰ εἶναι ἀνοιχτός, ὅλοι ὅμως γνωρίζουμε πὼς οἱ ἐπιλογές μας δὲν εἶναι πάντοτε οἱ σωστές. Χρειάζεται διαρκῆ ἐγρήγορση ἀλλὰ καὶ θεία φώτιση, προκειμένου νὰ ἐντοπίζουμε τὶς ἀδυναμίες μας καὶ νὰ ἀναγνωρίζουμε τὶς πτώσεις μας. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, διαρκῶς πρέπει νὰ προσευχόμαστε πρὸς τὸν Κύριο νὰ μᾶς δωρίζει, μέσῳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὴν ἱκανότητα τῆς αὐτογνωσίας. Πόσο ὑπέροχα καὶ περιεκτικὰ ὁ Ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος μεταβάλλει τὴν ἀνάγκη αὐτὴ σὲ μία ὑπέροχη ἱκεσία!
«Δώρισε μοὶ Κύριέ τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα».
Τὸ βάπτισμα, λοιπόν, ἀδελφοί μου, δὲν ἀποτελεῖ μόνον ἕνα γεγονὸς ἀλλὰ καὶ ἕνα διαρκὲς ζητούμενο. Μέσα στὴν Ἐκκλησία, κάθε φορὰ ποὺ ὁδηγούμεθα στὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως καὶ τῆς μετανοίας, τὸ βάπτισμά μας ἐπαναλαμβάνεται καὶ ἀνανεώνεται. Ἄς μὴν ξεχνᾶμε πώς, τὴν μεγάλη αὐτὴ ἑορτὴ ποὺ ἑορτάσαμε ἐχθές, τὴν ὀνομάζουμε καὶ «Φῶτα». Ἡ μετάνοια, λοιπόν, μεταβάλλει τὴν ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων σὲ προσωπικό μας φωτισμό, διανοίγοντας τοὺς ὀφθαλμούς μας, πρῶτα στὴν γνώση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καὶ κατόπιν στὴν ἀπόκτηση τῆς ἀγάπης πρὸς τοὺς συνανθρώπους μας. Ὁ ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης χαρακτηρίζει τὴν κολυμβήθρα, μέσα στὴν ὁποίαν βαπτιστήκαμε, ὡς «δοχεῖον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Ἄς ἀποτελεῖ, λοιπὸν, διαρκῶς ἡ Χάρις Τοῦ τὸ φῶς τῆς ζωῆς μας καὶ τὸν ὁδηγὸ πρὸς τὸ αἰώνιο φῶς τῆς ἐπουράνιας Βασιλείας.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ