ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ κ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ
Γιά τήν Κυριακή 28 Ἰανουαρίου 2024
«Ἤλθεν γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου
ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός».
(Λκ. ιθ΄,10)
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Μὲ τὴν φράση αὐτὴ ὁλοκληρώνεται τὸ περιστατικὸ τὸ ὁποῖο περιγράφει ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Πρόκειται γιὰ τὴν συνάντηση τοῦ Χριστοῦ μας μὲ τόν Ζακχαῖο καὶ τὴν ἔμπρακτη μεταμέλεια αὐτοῦ τοῦ πάμπλουτου ἀρχιτελώνη, ὁ ὁποῖος, μετὰ τὴν ἐπίσκεψη τοῦ Κυρίου στὸ ἀρχοντικό του, ξεκινᾷ μία νέα ζωή.
Εἴμαστε συνηθισμένοι νὰ θεωροῦμε θαῦμα, κυρίως τὴν ἀποκατάσταση τῆς σωματικῆς ὑγείας. Ὅμως, θὰ ἔπρεπε νὰ θεωροῦμε μεγαλύτερο θαῦμα τὴν ἀποκατάσταση τῆς ψυχικῆς ὑγείας, καθὼς ἀπὸ αὐτὴν ἐξαρτᾶται ἡ σωτηρία μας. Γνωρίζουμε πὼς τὸ ὑλικὸ μέρος τῆς ὕπαρξής μας ὑπόκειται στὴν φθορά, ἡ ψυχή μας ὅμως ἀποτελεῖ τὴν ἠχὼ τῆς αἰωνιότητας μέσα μας. Ἕνα ἄρρωστο σῶμα δὲν βουβαίνει αὐτὸν τὸν ἦχο. Μία ἄρρωστη ὅμως ψυχή, ἐγκατεστημένη ἀκόμη καὶ σὲ ἕνα ὑγιέστατο σῶμα, μπορεῖ νὰ χάσει τὸν προσανατολισμό της καὶ νὰ στερήσει ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο τὸν προορισμό του.
Σήμερα, λοιπόν, πραγματοποιεῖται ἕνα θαῦμα σὲ ἕναν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος, ὄχι μόνον ἔχει τὴν ὑγεία του, ἀλλὰ ἀπολαμβάνει καὶ ὅλα τὰ ἀγαθὰ τοῦ κόσμου τούτου. Κι ὅμως! Ὅλη ἡ συμπεριφορὰ του ἀποκαλύπτει ἕναν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος δὲν βρίσκει πλέον κανένα ἐνδιαφέρον στὰ πλούτη του, δὲν εἶναι ἰδιαίτερα ὑπερήφανος γιὰ τὴν ἐντιμότητά του καὶ διψᾷ γιὰ κάτι ἀνώτερο. Σήμερα, βρισκόμαστε μπροστὰ στὸν Ζακχαῖο, ὁ ὁποῖος, παρὰ τὰ πλούτη καὶ τὸ κῦρος ποὺ ἀπολαμβάνει ἐκ μέρους τῆς κοινωνίας, ζεῖ σὰν νά εἶναι χαμένος, σὰν ἀπολωλός, ὅπως ἕνα πρόβατο ποὺ ἔχει χάσει τὸ καταφύγιό του καὶ περιφέρεται χωρὶς προορισμό, κινδυνεύοντας ἀνὰ πάσα στιγμὴ νὰ χαθεῖ ὁριστικά.
Μέσα στὸ Εὐαγγέλιο διαπιστώνουμε εὔκολα πὼς ὁ Κύριος ἐνδιαφέρεται ἰδιαίτερα γι΄ αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ εἶδος τῶν ἀνθρώπων. Μπορεῖ οἱ καθωσπρέπει Ἑβραῖοι νὰ αἰσθάνονται πὼς ἀρκεῖ ἡ καταγωγή τους γιὰ νὰ τοὺς ἐξασφαλίσει τὴν σωτηρία καὶ νὰ διαμαρτύρονται κάθε φορὰ ποὺ ὁ Διδάσκαλος Ἰησοῦς μπαίνει στὰ σπίτια τῶν ἁμαρτωλῶν, τὸ τέλος ὅμως τῆς σημερινῆς περικοπῆς περιγράφει ἀκριβῶς τὸν σκοπὸ τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο:
«Ἤλθεν γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός».
Δηλαδή, «Ἦλθε ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου γιὰ νὰ ἀναζητήσει καὶ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔχασε τὸν δρόμο του». Καὶ γιὰ νὰ εἶναι ἀπόλυτα σαφές, συμπληρώνει στὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου: «Δὲν ἦρθα νὰ καλέσω σὲ μετάνοια τοὺς δικαίους ἀλλὰ τοὺς ἁμαρτωλούς».
Μεγάλη παρηγοριὰ κρύβει, ἀδελφοί μου, αὐτὴ ἡ φράση γιὰ ὅλους μας, ὅπως καὶ γιὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος εἶχε διαρκῆ ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτωλότητάς του. Γι΄ αὐτὸ καὶ γράφει στὴν πρώτη ἐπιστολὴ του πρὸς τὸν Τιμόθεο: «Παιδί μου, ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἦρθε στὸν κόσμο νὰ σώσει τοὺς ἁμαρτωλούς, ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους ἐγὼ εἶμαι ὁ πρῶτος».
Αὐτὸ τὸ συναίσθημα τῆς ἀναξιότητας κυριεύει συχνὰ καὶ ἐμᾶς. Σὲ στιγμὲς αὐτοκριτικῆς, διαπιστώνουμε τὰ λάθη καὶ τὶς ἐλλείψεις μας. Ἄλλοτε συναντοῦμε ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι φαίνεται νὰ εἶναι καλύτεροι ἀπό μας σὲ θέματα πίστης καὶ ζωῆς. Σὲ τέτοιες στιγμές, συχνὰ ἀμφιβάλλουμε γιὰ τὸ ἂν εἴμαστε ἄξιοι νὰ δεχτοῦμε τὴν ἀγάπη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ὅλα δείχνουν πὼς τὶς ἴδιες ἀμφιβολίες εἶχε καὶ ὁ Ζακχαῖος. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, οὔτε κὰν διανοεῖται πὼς ὁ ὑπέροχος αὐτὸς Διδάσκαλος, ποὺ τὴν ἡμέρα ἐκείνη περπάτησε τοὺς δρόμους τῆς πόλης του, θὰ καταδεχόταν ποτὲ νὰ ἔρθει στὸ σπίτι του. Γιὰ τὸν Ζακχαῖο, τὸν σπουδαῖο καὶ εὐτυχῆ γιὰ τὰ μάτια τοῦ κόσμου, ὁ δρόμος εἶχε χαθεῖ καὶ μόνη του παρηγοριὰ ἦταν νὰ δεῖ ἀπὸ μακριὰ κάποιον ποὺ θὰ τοῦ κρατήσει ζωντανὴ μία ἀόριστη ἐλπίδα.
Αὐτὸς ὁ «Κάποιος», ὅμως, τὸν εἶχε ἤδη ἀναζητήσει πρῶτος. Εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ γνωρίζει ὅλο τὸ βάθος καὶ τὸ πλάτος τῆς κάθε ἀνθρώπινης καρδιᾶς. Ἐκεῖνος ποὺ γνωρίζει τὸν ἰδιαίτερο τρόπο, ποὺ ἔχει ἀνάγκη ὁ κάθε ἄνθρωπος ὥστε νὰ βγεῖ ἀπὸ τὸ ἀδιέξοδό του καὶ νὰ ξαναβρεῖ τὴν χαρὰ καὶ τὸ νόημα τῆς ζωῆς. Τὰ λόγια ποὺ ἄκουσε ἐκείνη τὴν ὥρα ὁ Ζακχαῖος ἦταν ἐλάχιστα, ἀλλὰ ἱκανὰ ὥστε νὰ φτάσουν στὸ βάθος ψυχῆς του. Κανένα δίδαγμα, καμία συμβουλή. Μονάχα μία ἀναγγελία: «Σήμερα θὰ ἔρθω στὸ σπίτι σου».
Μὲ τὰ λόγια αὐτά, ὁ Κύριος, πρὶν πάει στὸ σπίτι τοῦ Ἀρχιτελώνη, εἶχε ἤδη κατοικήσει στὴν ψυχή του. Μία ψυχὴ ποὺ εἶχε ἀποδεχτεῖ τὴν ματαιότητα τοῦ πλούτου καὶ τῆς κοινωνικῆς του θέσης. Μία ψυχὴ ποὺ εἶχε ἀποδεχτεῖ πὼς εἶναι χαμένη. Αὐτὴ ἡ ἀποδοχὴ ὅμως ἦταν ἀρκετή. Τίποτε ἄλλο δὲν χρειάστηκε νὰ κάνει ὁ Ζακχαῖος. Τὸ θαῦμα πλέον εἶχε συντελεστεῖ στὴν ψυχή του μὲ ἀποκλειστικὸ πρωταγωνιστή τὸν Χριστό. Τὸ θαῦμα αὐτὸ δὲν ἦταν ὁρατό, οὔτε γιὰ ὅσους παρευρέθηκαν στὸ γεγονὸς ἐκεῖνο, οὔτε γιὰ μᾶς σήμερα. Αὐτὸ ποὺ εἶναι ὁρατὸ εἶναι ἡ μεταστροφή του καὶ ἡ ἐπανόρθωση τῶν ἀδικιῶν ποὺ διέπραξε.
Εἶναι ἀπαραίτητο, ἀδελφοὶ μου, νὰ πιστέψουμε στὸ θαῦμα αὐτό, διότι ἀφορᾷ καὶ τὴν δική μας ψυχή. Ὁ Κύριος εἶναι ὁ Καλὸς Ποιμένας καὶ ἐφαρμόζει τὴν τέλεια ποιμαντική. Τὸ βέβαιον εἶναι πὼς γνωρίζει τὴν ψυχή μας καλύτερα κι ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἴδιους. Ἀκριβῶς γι΄ αὐτὸν τὸν λόγο, γνωρίζει τὸν τρόπο καὶ τὸν χρόνο ὥστε νὰ ἐπέμβει καὶ νὰ τὴν κάνει «σπίτι Του».
Ἐδῶ ἀκριβῶς βρίσκεται καὶ ὁ πυρῆνας τῆς κοσμοσωτήριας ἀποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο. Δὲν ἀρκεῖται ἡ Ἐκκλησία νὰ μιλήσει, νὰ κηρύξει, νὰ καλέσει σὲ μετάνοια, νὰ προσφέρει κατάνυξη μὲ τὶς ἀκολουθίες της ἤ νὰ περιγράψει τὰ θαυμάσια τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων Του. Ἡ Ἐκκλησία βρίσκεται στὸν κόσμο καὶ νὰ προσφέρει, μέσῳ τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ στὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ καταστήσει τὴν ψυχὴ του κατοικητήριο τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ.
Κάθε φορὰ ποὺ κοινωνοῦμε Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ, συντελεῖται μέσα μας τὸ μέγιστο τῶν θαυμάτων. Ὅπως τὴν ἡμέρα ἐκείνη ἐπισκέφτηκε τὸ σπίτι ἑνὸς ἀνάξιου ἀλλὰ διψασμένου γιὰ φῶς ἁμαρτωλοῦ καὶ ἀνακαίνισε τὴν ζωή του, ἔτσι ἐπισκέπτεται τὸν οἶκο καὶ τῆς δικῆς μας ψυχῆς καὶ ἐνεργεῖ ὁ Ἴδιος μέσα μας. Μὲ τὴν Χάρη Του, ἀπαλλασσόμαστε ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ κόσμου. Βιώνουμε τὴν ἀδυναμία καὶ τὴν ἁμαρτωλότητά μας. Ζωοποιούμεθα ἀπὸ τὴν ἕνωση μὲ τὴν Πηγὴ τῆς ζωῆς καὶ τῆς χαρᾶς. Ἀπολαμβάνουμε τὴν ἀνακαίνιση τῆς ὕπαρξής μας. Βρίσκουμε τὴν ἀποφασιστικότητα καὶ τὴν δύναμη νὰ ἀλλάξουμε τὴν ζωή μας. Ἐγκαταλείπουμε τὶς ἀδιέξοδες ἐπιλογές μας καὶ ἀκολουθοῦμε τὸν Χριστὸ διαρκῶς καὶ σὲ ὅλα. Καὶ τέλος, εἰσερχόμαστε μαζί Του στὴν αἰώνια Βασιλεία Του.
Ὁ αὐτοέλεγχος καὶ ἡ μετάνοια ἀνοίγουν τὸν δρόμο τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ στὴν ζωή μας. Ἀπὸ ἐμᾶς ἐξαρτᾶται νὰ Τὸν ὑποδεχθοῦμε.
Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ