ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ κ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Ἡ ἀσθένεια, γιὰ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους, ἀποτελεῖ μία κατάσταση δυσάρεστη. Ἡ εὐχὴ γιὰ «ὑγεία πάνω ἀπ' ὅλα» ἀκούγεται πάντα πρώτη. Εἴτε τὸ ὁμολογοῦμε εἴτε ὄχι, ὁ ἀσθενής συνάνθρωπός μας προκαλεῖ τὴν συμπόνια μας. Εἴμαστε βέβαιοι πὼς ἡ ζωὴ του ἔχει εἰσέλθει πλέον σὲ μία δύσκολη φάση, ὅπου τὴν χαρὰ ἔχουν ἐκτοπίσει ἡ δυσκολία καὶ ἡ σωματικὴ ὀδύνη. Ἂν μάλιστα πρόκειται γιὰ ἀσθένεια ἐπιστημονικῶς ἀνίατη, τότε ἀποδεχόμαστε τὸ γεγονὸς πὼς ὁ συνάνθρωπός μας δὲν ἔχει παρὰ νὰ περιμένει τὸν θάνατο.
Γιὰ τοὺς λόγους αὐτούς, σπεύδουμε ὄντως νὰ συμπαρασταθοῦμε, προσφέροντας ὁλόψυχα τὸν χρόνο καὶ τὶς δυνάμεις μας. Δὲν εἶναι ὅμως σπάνιες οἱ περιπτώσεις, ἕνας ἀσθενής νὰ στηρίζει καὶ νὰ ἐμψυχώνει αὐτοὺς ποὺ ἔρχονται νὰ τοῦ συμπαρασταθοῦν. Πράγματι, πολλοὶ ἀπό μας ἔχουμε διαπιστώσει πὼς ἕνας συνάνθρωπός μας, καθηλωμένος στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου, ἀναδεικνύεται συχνὰ γιὰ τοὺς ὑγιεῖς ζωντανὸ παράδειγμα αἰσιοδοξίας, ψυχικῆς δύναμης καὶ ἀξιοθαύμαστης ὑπομονῆς.
Μία τέτοια προσωπικότητα θέτει σήμερα ἐνώπιόν μας καὶ ἡ Εὐαγγελικὴ περικοπή. Πρόκειται γιὰ μία γυναῖκα, τῆς ὁποίας τὸ σῶμα εἶχε φτάσει σὲ τέτοια κατάσταση κύρτωσης ὥστε νὰ εἶναι δεσμευμένη νὰ κοιτάζει μόνον πρὸς τὸ ἔδαφος. Ἡ περιγραφὴ της μᾶς συγκλονίζει, καθὼς συνειδητοποιοῦμε πὼς ἐπὶ δέκα ὀκτὼ ὁλόκληρα χρόνια ἡ ἀσθένεια ἔχει στερήσει ἀπὸ ἐκείνην τὴν δυνατότητα νὰ ἀντικρίζει τὸν οὐρανὸ καὶ νὰ συνομιλεῖ μὲ τοὺς ἀνθρώπους, κοιτάζοντάς τους στὰ μάτια. Ἐὰν ἐμεῖς, ἀκούγοντας καὶ μόνον τὴν περιγραφή, κατακλυζόμαστε ἀπὸ ἔντονο συγκλονισμὸ καὶ βαθὺ οἶκτο, ἀναλογιστεῖτε τὰ δικά της συναισθήματα ποὺ μοιραῖα θὰ ἔπρεπε νὰ τὴν διακατέχουν. Τί πιὸ λογικὸ θὰ ἦταν ἀπὸ τὸ νὰ βρίσκεται σὲ μία διαρκή παραίτηση, σὲ μία βαθιὰ κατάθλιψη καί, πιθανόν, σὲ μία ἔντονη ἀπόρριψη κάθε νοήματος ζωῆς;
Κι ὅμως, εἶναι Σάββατο, ἡμέρα ἱερὴ γιὰ τὸν λαὸ καὶ ἡ συγκύπτουσα, ἂν καὶ βρίσκεται σὲ αὐτὴ τὴν ἀδιανόητη κατάσταση σωματικῆς ὀδύνης, βαδίζοντας ἀργά, ἔχει φτάσει στὸν Ναό. Ἔχει ἀρνηθεῖ νὰ παραιτηθεῖ ἀπὸ τὴν ζωή, ἔχει ἀρνηθεῖ νὰ παραιτηθεῖ ἀπὸ τὴν προσευχή, συγχρόνως ὅμως ἔχει ἀρνηθεῖ νὰ παραιτηθεῖ καὶ ἀπὸ τὴν ἐλπίδα. Ἴσως, οἱ ἄνθρωποι στὸν δρόμο νὰ τὴν ἀπέφευγαν διακριτικά, μὴ ἀντέχοντας τό θέαμα. Ἴσως, κάποιοι ἄλλοι, να ἀποροῦσαν γιά τά ἀποθέματα τῆς ἀντοχῆς καὶ τῆς ὑπομονῆς της. Καὶ τέλος, κάποιοι ἄλλοι νὰ θεωροῦσαν πὼς τιμωρεῖται γιὰ κάποιες ἁμαρτίες της, ἄποψη εὐρέως διαδεδομένη στὴν ἰσραηλιτικὴ κοινωνία ἐκείνης τῆς ἐποχῆς.
Ἐκείνη ὅμως δὲν ἀσχολεῖται μὲ αὐτά. Μὲ τὸ κορμὶ κυρτωμένο μέχρι τὸ ἔδαφος ἀπὸ τὴν ἀσθένεια, ἀλλὰ τὴν ψυχὴ ὄρθια ἀπὸ τὴν ἐλπίδα, μᾶς μεταδίδει τὴν βεβαιότητά της πὼς ὁ Θεὸς δὲν ἔχει πεῖ ἀκόμη τὴν τελευταία λέξη στὴ ζωή της καὶ πὼς ἡ ἐλπίδα της δὲν θὰ μείνει ἀναπάντητη. Καὶ ὄντως, αὐτὸ συμβαίνει: Σὲ χρόνο καὶ μὲ τρόπο ποὺ ὁ Θεός ἐπιλέγει, σύμφωνα μέ τήν δική Του θέληση καί τήν δική Του κρίση, τό μαρτύριο φτάνει στὸ τέλος του καὶ τὸ θαῦμα πραγματοποιεῖται.
Σήμερα, ὅμως, μαθαίνουμε καὶ γιὰ ἕνα θαῦμα ποὺ δὲν ἔγινε. Καὶ δὲν ἔγινε, ὄχι ἐξαιτίας τῆς ἀδυναμίας τοῦ Χριστοῦ μας - μὴ γένοιτο - ἀλλὰ ἐξαιτίας τῆς σκληροκαρδίας τοῦ δεύτερου πρωταγωνιστή τῆς σημερινῆς περικοπῆς. Πρόκειται γιὰ τὸν Ἀρχισυνάγωγο, ὁ ὁποῖος ἀρνεῖται νὰ παραδώσει τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά του στὴν δοξολογία καὶ τὴν ἀγαλλίαση ἐξαιτίας τῶν θαυμασίων τοῦ Θεοῦ ποὺ ἐμφανίζονται ἐνώπιόν του. Νὰ εἶναι ἄραγε ὁ φθόνος, καθὼς βλέπει κάποιον ἄλλον νὰ συγκεντρώνει τὸν θαυμασμὸ τῶν Ἰουδαίων καὶ νὰ τὸν ἐκτοπίζει ἀπὸ τὴν πρωτοκαθεδρία στὴν ὁποία εἶχε συνηθίσει; Ἢ μήπως νὰ φταίει ἡ ἀδυναμία του νὰ συνειδητοποιήσει πῶς ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δὲν δεσμεύεται ἀπὸ τὴν τυπολατρία τοῦ Νόμου; Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας καταλογίζουν σὲ αὐτὸν ἐγωισμό, μοχθηρία, ὑποκρισία καὶ σκληροκαρδία. Ὅλα αὐτὰ τὸν καθιστοῦν ἀνίκανο νὰ διαπιστώσει πὼς ὁ Θεὸς ἔχει ὡς πρῶτο Του μέλημα τὴν λύτρωση τοῦ κάθε ἀνθρώπου καὶ πὼς εἶναι σὲ θέση νὰ ἐπιλέξει κάθε στιγμὴ καὶ κάθε ὥρα, ἀκόμη καὶ τὸ Σάββατο τῆς ἀπόλυτης ἀργίας, προκειμένου νὰ φανερώσει τὰ σχέδια Του καὶ νὰ ἐνεργοποιήσει τὴν ἀγάπη Του.
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς ἐκφράζει μία ὑπέροχη σκέψη, ἡ ὁποία μᾶς προσφέρει τήν δυνατότητα νά κατανοήσουμε τήν ψυχική καί πνευματική ξηρασία τοῦ ἐπικεφαλῆς τῆς ἑβραϊκῆς συναγωγῆς. Ἀναφέρει λοιπὸν πὼς ἡ συγκύπτουσα ἀποτελεῖ ἀπεικόνιση ὅλων ἐκείνων τῶν ἀγκυλωμένων ψυχῶν ποὺ περιορίζουν τὸν ὁρίζοντά τους μόνον στὰ δεδομένα τοῦ κόσμου τούτου καὶ ἀρνοῦνται νὰ ἐγερθοῦν καί νά ἀτενίσουν τά μυστήρια τοῦ Θεοῦ. Ὄντως, ἠ ψυχή τοῦ Ἀρχισυναγώγου εἶναι καί αὐτὴ συγκύπτουσα, κυρτωμένη, προσανατολισμένη στὸ χῶμα. Μὲ τὴν κοσμική του λογική ἔχει καταστήσει τούς τύπους καί τίς νομικές διατάξεις τῆς ἑβραϊκῆς θρησκείας ὑπέρτατες ἀξίες. Ἔχει ἐκθρονίσει ἀπὸ τὴν καρδιὰ του τὸν Θεὸ τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἐλευθερίας καί στήν θέση του ἔχει τοποθετήσει τό Σάββατο καί τίς ἄλλες διατάξεις τοῦ Νόμου. Σήμερα, τοῦ προσφέρεται ἡ εὐκαιρία μιᾶς ἀναθεώρησης. Ἐκεῖνος ὅμως προτιμᾷ νὰ γίνει θεομάχος παρὰ νὰ ἀπαρνηθεῖ τὴν τυπολατρία του. Προτιμᾷ νὰ ὀργιστεῖ μὲ τὸ θαῦμα παρὰ νὰ ἀποδεχτεῖ τὸ γεγονὸς πὼς ὁ Θεὸς εἶναι ὁ Κύριος τῶν νόμων, τῶν κανόνων καὶ τῶν τύπων. Προτιμᾷ νὰ ἀγανακτήσει μὲ τὴν χαρὰ τῆς εὐεργετημένης συμπατριώτισσας καὶ ἀδελφῆς του κατὰ τὸ γένος, παρὰ νὰ πάρει τὴν ἀπόφαση νὰ παραδοθεῖ στὸν Κύριο τοῦ ἐλέους καὶ νὰ ἀπολαύσει καὶ ὁ ἴδιος τὸ θαῦμα τῆς ἀνόρθωσης καὶ τῆς δικῆς του ψυχῆς.
Ἀδελφοί μου! Ὁ Ἀρχισυνάγωγος ἔμεινε μόνος νὰ ὑπερασπίζεται ἕναν Θεὸ ποὺ δὲν κατάφερε νὰ ἀναγνωρίσει ὅταν Τὸν συνάντησε. Μέχρι σήμερα, ὑπάρχουν πολλοὶ ποὺ γνωρίζουν θεωρητικὰ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας μέχρι κεραίας. Δὲν ἀρκεῖ ὅμως αὐτό! Τελικὸ ζητούμενο δὲν εἶναι ἡ γνώση τῶν τύπων, ἀλλὰ ἡ χαρὰ τῆς προσωπικῆς σχέσης μὲ τὸν Χριστό μας. Ἔχουμε ἀνάγκη νὰ νιώσουμε αὐτὴν τὴν ἀληθινὴ χαρά, ὅπως τὴν βίωσαν καὶ ὅσοι βρέθηκαν παρόντες κατὰ τὴν ὥρα τοῦ σημερινοῦ θαύματος στὴν Συναγωγή. Μιᾶ τέτοια χαρὰ μπορεῖ νὰ μᾶς τὴν προσφέρει μόνον ἡ ἀπόλυτη παράδοση στὴν πρόνοια καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ ἡ ἐμβάθυνση στὴν πνευματικὴ καὶ λατρευτικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας. Αὐτὲς εἶναι οἱ προϋποθέσεις, ὥστε οἱ πειρασμοὶ τῶν καιρῶν μας νὰ ὁδηγήσουν σὲ καλλιέργεια τῆς ὑπομονῆς, ἐνίσχυση τῆς ἐλπίδας καὶ ἀναθέρμανση τῆς ἐγρήγορσης γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας.
Ἄς μὴν ἀποκάμουμε! Ὅταν πιστέψουμε ὅτι βρισκόμαστε διαρκῶς κάτω ἀπὸ τὸ βλέμμα τοῦ Θεοῦ, τότε οἱ δοκιμασίες δὲν θὰ ὁδηγοῦν στὴν ἀπόγνωση, ἀλλὰ θὰ μεταβάλλονται διαρκῶς σὲ δρόμους πρὸς τὴν ἀγκαλιὰ τῆς ἀγάπης Του. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ