Ο όσιος Βάρβαρος ο Πενταπολίτης ήταν μέλος πειρατικής συμμορίας των Αράβων, η οποία έκανε επιδρομές στα μέρη της Αραβίας, Αυγύπτου, Παλαιστίνης αλλά και στη Σικελία, την Κρήτη και την Ήπειρο. Από την Ήπειρο πέρασε στο στενό του Ακτίου, στον Αμβρακικό κόλπο και προχώρησε στην Ακαρνανία, στην περιοχή του Ξηρομέρου. Μεγάλη μάχη έγινε στο χωριό Δραγαμέστο και με πολλή γενναιότητα οι Ακαρνάνες κατάφεραν να νικήσουν τους πειρατές. Από τη σύγκρουση αυτή σώθηκε μόνο ένας, ο Βάρβαρος, ο οποίος κρύφθηκε και ζούσε σε σπηλιές και δύσβατα μέρη στα βουνά της Ακαρνανίας. Έγινε ο φόβος και τρόμος της περιοχής, αλλά ο Θεός δεν θέλει το θάνατο του αμαρτωλού και δεν τον άφησε στην πλάνη.
Κάποια μέρα κατέστρωσε το σχέδιο να ληστέψει τον ευλαβή ιερέα του χωριού Τρύφου π. Ιωάννη και να τον φονεύσει. Μπαίνοντας στον Ναό του Αγίου Γεωργίου, στην ώρα της Θείας Λειτουργίας βρέθηκε σε μια υπερφυσική κατάσταση, σε ένα θαύμα. Ο ιερέας μπροστά στην Αγία Τράπεζα ήταν λουσμένος σε θεϊκό φως, δεν πατούσε στο έδαφος και υπήρχε μία υπερκόσμια ευωδία. Δύο νεαροί άνδρες που έλαμπαν περισσότερο από τον ήλιο, κρατούσαν τον ιερέα από κάθε μία πλευρά και τον είχαν σηκώσει μετέωρο. Άγγελοι κύκλωσαν την Αγία Τράπεζα την ώρα του Καθαγιασμού και έψελναν ύμνους και δοξολογία στον Ιησού. Την ώρα της Μεγάλης Εισόδου, ο ιερέας πλησίασε την πρόθεση και πήρε στα χέρια του τα Τίμια Δώρα.
Την ώρα εκείνη ο Βάρβαρος συγκλονίστηκε, έμεινε εμβρόντητος, αφού τον έπιασε ο Θεός στη θεία σαγήνη. Το θαύμα αυτό έγινε προσκλητήριο μετανοίας, διότι ο Βάρβαρος αντιλήφθηκε ότι η πίστη των χριστιανών είναι μοναδική και αληθινή. Με δέος και συστολή πλησίασε και γονάτισε στον Λειτουργό του Θεού και ομολόγησε με λυγμούς το θαύμα που αξιώθηκε να δει. Ταυτόχρονα εξομολογήθηκε το αμαρτωλό του παρελθόν και βαπτίσθηκε χριστιανός. Έκτοτε ρίχτηκε σε αγώνες πνευματικούς, ζώντας ασκητικά, με αυταπάρνηση και κακοπάθεια σε μία σπηλιά σαν τα αγρίμια. Ζούσε με προσευχές και νηστεία, δουλαγωγώντας τον εαυτό του με αλυσίδες ως τον θάνατό του, για να θυμάται πώς αλυσόδενε τα θύματά του.
Μία μέρα κυνηγοί από τη Νικόπολη, βρέθηκαν στα Ακαρνανικά όρη και περιπλανημένοι, είδαν μία σκιά στην πυκνή φυλλωσιά του δάσους, νόμισαν ότι ήταν θήραμα και σκόπευσαν με τα βέλη τους. Έτρεξαν και διαπίστωσαν ότι τα βέλη είχαν τραυματίσει θανάσιμα τον ασκητή Βάρβαρο.
Στις 23 Ιουνίου πολλοί χριστιανοί από το Ξηρόμερο ενταφίασαν με ευλάβεια το Ιερό Λείψανο του Αγίου Βαρβάρου στο χωριό Τρύφου (Ακτίου-Βόνιτσας). Το λείψανο του Αγίου έκανε πολλά θαύματα και ο τάφος του ανέδυε μύρο, σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Πατριάρχη Κων/πόλεως Καλλίστου το 1355 και του Ιωσήφ Βρυέννιου, στα 1400. Το χωριό Τρύφου είναι διάχυτο από παραδόσεις του Αγίου, που από Βάρβαρος αναδείχθηκε Άγιος. Η περιοχή του Τρύφου είναι η περιοχή όπου έζησε τα χριστιανικά χρόνια της μετανοίας του και είναι συνδεδεμένη με τον Άγιο Βάρβαρο τόσο, που οι κάτοικοι τον θεωρούν Άγιο της οικογένειάς τους και προστάτη τους.
Φήμες ανέφεραν ότι τα ιερά λείψανά του, βρίσκονταν σε ένα μικρό χωριό της Ιταλίας που λέγεται San Barbaro. Και ενώ οι έρευνες για τα ιερά λείψανά του επικεντρώνονταν στην Ιταλία, τελικά μετά από αιώνες βρέθηκε ο πολύτιμος θησαυρός στην πόλη Vodnjan της Κροατίας. Τα ιερά αυτά Λείψανα μεταφέρθηκαν στον τόπο αυτό, όταν το έτος 1797, με την πτώση της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας και την κατάκτησή της από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα, δόθηκε εντολή να καταστραφούν και να καούν όλα τα ιερά λείψανα.
Έτσι από την ενορία Αγίου Βαρβάρου του ιστορικού προαστίου Ποταμός Κερκύρας, μία τετραμελής αντιπροσωπεία της ενορίας μετέβη στην ιστορική πόλη Vodnjan της Κροατίας και παρέλαβαν τμήμα της τιμίας κάρας του Οσίου πατρός ημών ΒΑΡΒΑΡΟΥ του Πενταπολίτου και Μυροβλήτου.
Ως γνωστόν οι κάτοικοι του προαστίου Ποταμός Κερκύρας ευλαβούνται όλως ιδιαιτέρως τον Άγιο Βάρβαρο, καθώς κατά τον 15ο αιώνα και κατά την μεταφορά των ιερών λειψάνων από την Τρύφου με προορισμό την Ιταλική γη, το πλοίο αγκυροβόλησε εις το θαλάσσιο τμήμα της περιοχής, όπου ο Άγιος θεράπευσε έναν νέον παραλυτικό. Ομοίως και άλλοι ασθενείς ιάθησαν από την ασθένειά τους.
Έτσι σήμερα τμήμα της Κάρας του Οσίου Βαρβάρου του Πενταπολίτου υπάρχει στην Κέρκυρα. Η ενορία Υ. Θ. Ελεούσης και Αγίου Βαρβάρου Ποταμού Κερκύρας έστειλε για το μεγάλο γεγονός την παρακάτω ανακοίνωση:
Από την 6ην Φεβρουαρίου 2013 απότμημα της τιμίας κάρας του Οσίου έχει μεταφερθεί από την πόλη Vodnjan της Κροατίας εις το ιστορικό προάστιο Ποταμός Κερκύρας, στην ενορία αγίου Βαρβάρου, ως μόνιμη πηγή ευλογίας και αγιασμού των πιστών. Πρόκειται για την ευτυχή κατάληξη συντονισμένων ενεργειών, με την ευλογία και την άδεια του Σεβασμ. Ποιμενάρχου και Μητροπολίτου κ. Νεκταρίου, του ιερατικού προϊσταμένου της ενορίας, πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Πετράκη, που διήρκησαν συνολικά δύο χρόνια.
Οι κάτοικοι του χωριού Ποταμός αφιέρωσαν τον Ναό της Υ.Θ. Ζωοδόχου Πηγής και στον Άγιο Βάρβαρο. Οικοδόμησαν πυργοειδές κωδωνοστάσιο, ύψους 35 μέτρων. Γι’αυτό ο Ναός πανηγυρίζει την 15ην Μαΐου εκάστου έτους, εις ανάμνηση της διά θαύματος του Οσίου πατρός ΒΑΡΒΑΡΟΥ, θεραπείας του παραλύτου νέου.
ΠΗΓΗ: Ο Άγιος Βάρβαρος, του Αρχιμ. Παύλου Ντανά, Ιεροκήρυκος
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ´.
Μαρτυρικὸν ἀγῶνα γενναίως ἠγώνισαι, ἀσκητικῷ δὲ πόνῳ τὸν βίον διήνυσας ὅσιε Βάρβαρε· διὸ τὴν χάριν ἐδέξω διπλῆν, διὰ μὲν τοῦ λειψάνου ἀσθενείας διώκων, τῇ ψυχῇ δὲ συγχαίρων τῷ Χριστῷ, ὃν δυσώπει, ὑπὲρ ἡμῶν τῶν αἰσίως τιμώντων σε.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς