Λόγος εικοστός τέταρτος- Περί πραότητος και απλότητος
(Διά τάς αρετάς της πραότητος, της απλότητος και της ακακίας, τάς «σεσοφισμένας», όχι τας φυσικάς, καθώς και διά την πονηρίαν)
Της ανατολής του ηλίου προτρέχει το φως της αυγής. Παρόμοια πριν από την ταπεινοφροσύνη τρέχει η πραότης. Ας ακούσουμε το Φως, δηλαδή τον Χριστόν, να τις τοποθετεί κατ΄ αυτήν την σειρά. «Μάθετε απ΄ εμού, λέγει, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία» (Ματθ. ια΄ 29). Λοιπόν, το φυσικό είναι πριν λάμψει ο ήλιος να φωτισθούμε από το φως της αυγής και έπειτα να ατενίσουμε πλούσια τον ήλιο. Διότι δεν είναι δυνατόν, δεν είναι, όπως το δείχνει και η φύσις των πραγμάτων, να αντικρύσει κανείς τον ήλιο, δηλαδή την ταπείνωση, πριν γνωρίσει το φως της αυγής, δηλαδή την πραότητα.
Η πραότης είναι μία αμετακίνητη κατάσταση του νου, που παραμένει η ίδια και στις τιμές και στις περιφρονήσεις. Πραότης σημαίνει, το να προσεύχεσαι ειλικρινά για τον πλησίον σου, χωρίς να ενοχλείσαι καθόλου από τις ταραχές που σου προξενεί. Η πραότης είναι βράχος πάνω σε αφρισμένα κύματα, που εντελώς ακλόνητος διαλύει όλα τα κύματα, τα οποία τον κτυπούν.
Η πραότης είναι το στήριγμα της υπομονής, η θύρα ή καλύτερα η μητέρα της αγάπης, η προϋπόθεση της διακρίσεως, η πρόξενος της άφεσης των αμαρτιών, το θάρρος της προσευχής, η περιοχή του Αγίου Πνεύματος, γιατί ο Κύριος λέγει: «Ἐπί τίνα ἐπιβλέψω, ἀλλ’ ἤ ἐπί τόν πράον καί ἡσύχιον;» (πρβλ. Ησ. 66,2). Η πραότης είναι συνεργός στην υπακοή, οδηγός στην αδελφοσύνη, χαλινός της μανίας, κόψιμο του θυμού, μίμηση του Χριστού, ιδιότητα των Αγγέλων, δεσμός των δαιμόνων, ασπίδα κατά της πικρής οργής. Στις καρδιές των πράων, θα αναπαύεται ο Κύριος, ενώ η ταραχώδης ψυχή είναι καθέδρα του διαβόλου. «Οἱ πραεῖς κληρονομήσουσι τήν γῆν» (Ματθ. ε΄ 5) μάλλον θα γίνουν κυρίαρχοί τους, ενώ οι οργίλοι και θυμώδεις άνδρες θα εξοριστούν από την γη τους.
Αυτός που θυμώνει και αυτός που ειρωνεύεται συναντήθηκαν μεταξύ τους. Και ήταν αδύνατο να ευρεθεί λόγος στη συζήτησή τους! Αν ανοίξεις την καρδιά του πρώτου, θα βρεις την μανία, και αν ερευνήσεις την ψυχή του δευτέρου θα αντικρίσεις την πονηρία. Η απλότης είναι μία συνήθεια και συμπεριφορά της ψυχής αποίκιλη, που δεν κινείται σε κανένα κακό λογισμό.
Η ακακία είναι μια γλυκεία και χαρούμενη ψυχική κατάσταση απαλλαγμένη από κάθε κακή σκέψη και υπόνοια. Πρώτο γνώρισμα της παιδικής ηλικίας είναι η αποίκιλη απλότης. Όσο την είχε αυτή ο Αδάμ δεν αντίκρισε στον εαυτό του ούτε ψυχική γυμνότητα, ούτε σωματική ασχημοσύνη. Πονηρός σημαίνει άνθρωπος που κάνει ψευδείς προβλέψεις και που φαντάζεται ότι αντιλαμβάνεται τους λογισμούς των άλλων από τα λόγια τους και τα μυστικά των καρδιών τους από τις εξωτερικές κινήσεις. Ζωντανή απόδειξις και υπόδειγμα της μακαρίας απλότητος υπήρξε ο τρισμακάριος Παύλος ο απλούς, μαθητής του Μ. Αντωνίου. Κανείς δεν είδε πουθενά ούτε άκουσε ούτε πρόκειται να ιδεί ποτέ τόση πνευματική πρόοδο σε τόσο σύντομο χρόνο.
Απονήρευτος άνθρωπος σημαίνει, καθαρά φύση της ψυχής, όπως ακριβώς επλάσθη, που συνεργάζεται και συνομιλεί εύκολα με όλους τους ανθρώπους. Ευθύτητα σημαίνει, απερίεργη σκέψη, ανυπόκριτη συμπεριφορά, ομιλία φυσική και ανεπιτήδευτη. Πονηρία σημαίνει μεταβολή της ευθύτητας, σκέψη πλάνης, ψεύδη που λέγονται κατ’οικονομίαν, όρκοι που εν μέρει αληθεύουν, λόγοι που έχουν περιπλακεί, καρδιά όμοια με τον βυθό θαλάσσης, άβυσσος δολιότητος, ψευδολογία που μονιμοποιήθηκε, υποκριτική μετάνοια, απομάκρυνση του πένθους, εχθρός της εξομολογήσεως, πρόξενος ηθικών πτώσεων, εμπόδιο στην ανέγερση των πεσόντων, αντιμετώπιση των ύβρεων με φαινομενικό χαμόγελο, ευλάβεια επίπλαστη, ζωή ομοία με των δαιμόνων.
Ο πονηρός είναι συνόμιλος και συνώνυμος του διαβόλου. Για αυτό και ο Κύριος μας δίδαξε έτσι να τον αποκαλούμε τον διάβολο, λέγοντας: «Ρῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ» (Ματθ. ς΄ 13). Η υποκρισία είναι μία κατάσταση όπου το σώμα, οι εξωτερικές δηλαδή εκδηλώσεις βρίσκονται σε αντίθεση με την ψυχή. Είναι δε η κατάσταση αυτή περιπλεγμένη με παντός είδους κακές σκέψεις και επινοήσεις…
Αγωνίζου να θεωρείς πεπλανημένη την λογική σου και την κρίσι σου, και έτσι θα εύρεις σωτηρία και ευθύτητα εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών. Αμήν.
Όποιος κατόρθωσε να ανεβεί έως εδώ, ας έχη θάρρος, διότι μιμούμενος τον διδάσκαλον Χριστόν, σώθηκε.
ΠΗΓΗ: Ι.Μ.Παρακλήτου, https://orthodoxfathers.com/
.jpg)
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ'. Θείας πίστεως.
Θεῖον κλίμακα, ὑποστηρίξας, τὴν τῶν λόγων σου, μέθοδον πᾶσι, Μοναστῶν ὑφηγητὴς ἀναδέδειξαι, ἐκ πρακτικῆς Ἰωάννη καθάρσεως, πρὸς θεωρίας ἀνάγων τὴν ἔλαμψιν. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς