Ὁ ὑψιπέτης πληγωμένος Ἀετός τῆς Θεολογίας
«Ἠράσθης τῆς ὄντως σοφίας Θεοῦ καὶ τῶν λόγων τὸ κάλλος ἠγάπησας καὶ πάντων προτετίμηκας τερπνῶν τῶν ἐπὶ γῆς»
Ἡ ἀλλαγή τοῦ κόσμου ἀρχίζει ἀπό τήν ἐσωτερική μας ἀλλαγή, κατά τόν νηπτικό Ἱερό Γρηγόριο: «Καθαρθῆναι δεῖ πρῶτον, εἶτα καθᾶραι∙ σοφισθῆναι καί οὕτω σοφίσαι∙ γενέσθαι φῶς καί φωτίσαι∙ ἐγγίσαι Θεῷ καί προσαγαγεῖν ἄλλους∙ ἁγιασθῆναι καὶ ἁγιάσαι, χειραγωγῆσαι μετὰ χειρῶν, συμβουλεῦσαι μετὰ συνέσεως». Πίστευε ὅτι «μεγίστη πρᾶξίς ἐστιν ἡ ἀπραξία» (Ἐπιστ. 49), ὁ θεωρητικὸς ἢ θεοπτικὸς βίος.
Ὁ Μέγας Βασίλειος καί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, γνήσιοι Ἀδελφοί καὶ Φίλοι. Αὐτὴ ἡ φιλία τῶν ἁγίων ἀνδρῶν διεφημίσθη παντοῦ στὸν τότε κόσμον καὶ ἔμεινε στὴν ἱστορίαν. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἀποκαλεῖ τόν φίλο του «ὁ ἐμός Βασίλειος». Δηλαδή, «ὁ δικός μου Βασίλειος».
Ἔλεγε ὁ ἅγιος Γρηγόριος γιὰ τὸν Μέγα Βασίλειο, ὅτι «ἐφαίνετο νὰ ἔχωμεν οἱ δύο μας μίαν ψυχὴν ποὺ ἐκατοικοῦσεν εἰς δύο σώματα. Τότε πλέον ἐγίναμεν τὰ πάντα ὁ ἕνας διὰ τὸν ἄλλον, ὁμόστεγοι, ὁμοτράπεζοι, συμφυεῖς, ἀποβλέποντες εἰς τὸ ἴδιο καὶ πάντοτε αὐξάνοντες ὁ ἕνας τὸν πόθο τοῦ ἄλλου, ὥστε νὰ γίνῃ θερμότερος καὶ μόνιμος». Ἀξίζει νά παραθέσωμε τά λόγια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου πρός τόν Ἐπίσκοπο Καισαρείας Εὐσέβιο: «Δέν θά δεχθῶ νά ἐπαινῆς ἐμένα καί νά κατηγορῆς τόν Βασίλειο, μέ τόν ὁποῖο εἴμαστε ἕνα στό πνεῦμα καί στή διάθεσι. Ὅπως φέρεσαι σέ μένα, ἔτσι καί καλύτερα πρέπει νά φέρεσαι καί στόν Βασίλειο. Ἀλλοιῶς νοιώθω μέ τό ἕνα σου χέρι νά μέ χαϊδεύεις καί μέ τό ἄλλο σου νά μέ δέρνης».
Ὅταν σπούδαζαν στήν Ἀθήνα οἱ δύο φίλοι καί ὁ Γρηγόριος ἐστήριξε σέ μιά δύσκολη στιγμή τόν Βασίλειο γιά νά μήν ἀποθαρρυνθῆ ἀπό τήν Ἀθήνα καί τίς ἐκεῖ σπουδές, συνέβη τό ἑξῆς: «Ἀπό τήν ὥρα ἐκείνη οἱ δύο νέοι κατάλαβαν κάτι πολύ βασικό: ὁ καθένας μποροῦσε νά δίνει στόν ἄλλο. Ὁ ἕνας εἶχε ἀνάγκη τόν ἄλλο. Εἶναι μία σχέσι πού βαθαίνει χωρίς ὅρια καί θά τελειώση μέ τόν θάνατό τους».
«Ἡ φιλία καί ἡ ἀγάπη ἀποτελοῦν ἀγαλλίασι καί ἀπόλαυσι πνευματική, ἀκριβῶς γιατί βλέπει κανείς τόν ἴδιο τόν Θεό στό πρόσωπο πού ἀγαπάει. Ἀλλοιῶς δέν θά καταλάβουμε τήν ἄρρητη συγκίνησι τοῦ Γρηγορίου καί τόν ὀδυρμό του γιά τήν ἀπώλεια τοῦ φίλου του Βασιλείου, μέ τήν εὐκαιρία τῆς ὁποίας μιλάει γιά τή φιλία τους».
Ἡ ἀληθινὴ φιλία στηρίζεται στοὺς ἀποστολικοὺς λόγους καὶ νόμους: «ὅποιος ἀγαπᾶ δὲν ζητεῖ τίποτε διὰ τὸν ἑαυτόν του». Καὶ «Διὰ τῆς φιλαδελφίας νὰ γίνεσθε φιλόστοργοι μεταξύ σας. Νὰ προλαμβάνη ὁ καθένας τοὺς ἄλλους εἰς τὸ νὰ τοὺς ἀποδίδη τιμήν». Αὐτὰ ἐφήρμοζαν οἱ θεϊκοὶ πατέρες, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἴδιος σεβαστὸς πατέρας μας Γρηγόριος: «Ἀγωνιζόμαστε καί οἱ δυό, ὄχι ποιός νά ἔχει ὁ ἴδιος τά πρωτεῖα, ἀλλά πῶς νά τά παραχωρήσει στόν ἄλλον. Τήν εὐδοκίμηση ὁ ἕνας του ἄλλου τήν θεωρούσαμε δική μας. Ζούσαμε ὁ ἕνας μέσα στόν ἄλλον καί δίπλα στόν ἄλλον.. » Ἡ ἀγάπη καὶ ὁ σεβασμὸς ποὺ εἶχε ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἰς τὸν Μέγα Βασίλειον φαίνεται στὰ πιὸ κάτω λόγια, μὲ τὰ ὁποῖα συγκρίνεται ὁ ἴδιος μὲ τὸν φίλο του. Γράφει: «Τὸ ὡραιότερον εἶναι ὅτι ἐσχηματίσθη ἀπὸ ἐμᾶς μία ἀδελφότης ποὺ ἐκεῖνος διεμόρφωνε καὶ κατηύθυνεν ὡς ἀρχηγὸς μὲ κοινὲς ἱκανοποήσεις, μολονότι ἐγὼ ἔτρεχα πεζὸς δίπλα εἰς ἅρμα Λυδικὸν (ταχυδρόμον δηλαδή), ὅπου καὶ ὅπως ἐπήγαινεν ἑκεῖνος, «καθὼς μὲ τὸ πέρασμα τοῦ καιροῦ… ἐγίναμεν τὰ πάντα ὁ ἕνας διὰ τὸν ἄλλον».
Ὁ ἴδιος θεοφόρος Πατέρας ἔγραψε καὶ τὸ ὡραιότατον ἐγκώμιον τῆς φιλίας:
«Μὲ τίποτε ἀπὸ ὅ,τι ὑπάρχει εἰς τὸν κόσμον δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ συγκρίνῃ ἕνα πιστὸν φίλον, καὶ τὸ κάλλος του δὲν ἔχει ὅρια». «Ὁ πιστὸς φίλος εἶναι ἰσχυρὰ προστασία» (Σοφ. Σολ. ς´ 14-15) καὶ βασίλειον ὀχυρωμένον. Ὁ πιστὸς φίλος εἶναι ἔμψυχος θησαυρός. Ὁ πιστὸς φίλος εἶναι πολυτιμότερος ἀπὸ χρυσάφι καὶ ἀπὸ πολλοὺς πολυτίμους λίθους. Ὁ πιστὸς φίλος «ἀνεκλιπὴς θησαυρός ἐστιν» (Σ.Σολ.7,14), «φάρμακον ζωῆς, σκέπη κραταιά, ὁ δὲ εὑρὼν αὐτὸν εὗρε θησαυρόν, φίλου πιστοῦ οὐκ ἔστιν ἀντάλλαγμα» (Σ.Σειρ.6.14-16). Ὁ πιστὸς φίλος εἶναι κῆπος περιφραγμένος καὶ πηγὴ σφραγισμένη, τὰ ὁποῖα ἀνοίγουν πότε-πότε διὰ νὰ τὰ ἐπισκεφθῇ καὶ νὰ τὰ ἀπολαύσῃ κανείς. Ὁ πιστὸς φίλος εἶναι λιμάνι ἀναψυχῆς».
ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ. Λόγος 3. 71. PG 35. 480 B και Επιστολή PG 37. 49. Λόγος μγ´ «Εἰς τὸν Μέγαν Βασίλειον» παρ. 19, 20, 21. Ε.Π.Ε. τ. 6 σελ. 161 καὶ ἑξῆς. https://iconandlight.wordpress.com
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς