«Εἰς ἑαυτὸν ἐλθών...» (Λουκ. 15, 17).
Ο Θεὸς εἶναι πολὺ κοντά μας, ἀλλὰ καὶ πολὺ ψηλά. Γιὰ νὰ «κάμψη» κανεὶς τὸν Θεό, ὥστε νὰ κατεβῆ νὰ μείνη μαζί του, πρέπει νὰ ταπεινωθῆ καὶ νὰ μετανοήση. Τότε ὁ πολυεύσπλαχνος Θεός, βλέποντας τὴν ταπείνωσή του, τὸν ὑψώνει ὣς τοὺς Οὐρανοὺς καὶ τὸν ἀγαπάει πολύ. «Χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι» (Λουκ. 15, 7), λέει τὸ Εὐαγγέλιο.
Ὁ Θεὸς ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο τὸν νοῦ, γιὰ νὰ ἀναλογίζεται τὸ σφάλμα του, νὰ μετανοῆ καὶ νὰ ζητάη συγχώρηση. Ὁ ἀμετανόητος ἄνθρωπος εἶναι σκληρὸ πράγμα. Εἶναι πολὺ ἀνόητος, ἐπειδὴ δὲν θέλει νὰ μετανοήση, γιὰ νὰ ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τὴν μικρὴ κόλαση ποὺ ζῆ, ἡ ὁποία τὸν ὁδηγεῖ στὴν χειρότερη, τὴν αἰώνια. Ἔτσι στερεῖται καὶ τὶς ἐπίγειες παραδεισένιες χαρές, οἱ ὁποῖες συνεχίζουν στὸν Παράδεισο, κοντὰ στὸν Θεό, μὲ τὶς πολὺ μεγαλύτερες χαρές, τὶς αἰώνιες.
Ὅσο ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεό, εἶναι ἐκτὸς ἑαυτοῦ. Βλέπεις, στὸ Εὐαγγέλιο γράφει ὅτι ὁ ἄσωτος υἱὸς «εἰς ἑαυτὸν ἐλθὼν εἶπε· πορεύσομαι πρὸς τὸν πατέρα μου». Δηλαδή, ὅταν συνῆλθε, ὅταν μετάνοιωσε, τότε εἶπε: «Θὰ ἐπιστρέψω στὸν πατέρα μου». Ὅσο ζοῦσε στὴν ἁμαρτία, ἦταν ἐκτὸς ἑαυτοῦ, δὲν ἦταν στὰ λογικά του, γιατὶ ἡ ἁμαρτία εἶναι ἔξω ἀπὸ τὴν λογική.
– Γέροντα, ὁ Ἀββᾶς Ἁλώνιος λέει: «Ἐὰν θέλῃ ὁ ἄνθρωπος, ἀπὸ πρωῒ ἕως ἑσπέρας γίνεται εἰς μέτρον θεῖον» (Γεροντικόν, Ἀββᾶς Ἁλώνιος γ´, σ. 20.). Τί ἐννοεῖ;
– Ἡ πνευματικὴ ζωὴ δὲν θέλει χρόνια. Σὲ ἕνα δευτερόλεπτο μπορεῖ νὰ βρεθῆ κανεὶς ἀπὸ τὴν κόλαση στὸν Παράδεισο, ἂν μετανοήση. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι τρεπτός. Μπορεῖ νὰ γίνη ἄγγελος, μπορεῖ νὰ γίνη διάβολος. Πὰ πὰ πά, τί δύναμη ἔχει ἡ μετάνοια! Ἀπορροφᾶ τὴν θεία Χάρη. Ἕναν λογισμὸ ταπεινὸ νὰ φέρη στὸν νοῦ του ὁ ἄνθρωπος, σώθηκε. Ἕναν λογισμὸ ὑπερήφανο νὰ φέρη, ἂν δὲν μετανοήση καὶ τὸν βρῆ ὁ θάνατος, πάει, χάθηκε. Βέβαια, ὁ ταπεινὸς λογισμὸς πρέπει νὰ συνοδεύεται καὶ ἀπὸ τὸν ἐσωτερικὸ ἀναστεναγμό, τὴν ἐσωτερικὴ συντριβή. Γιατὶ ὁ λογισμὸς εἶναι λογισμός, ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἡ καρδιά. «Ὅλῃ ψυχῇ καὶ διανοίᾳ καὶ καρδίᾳ» (Παρακλητ. Κανών στην Παναγία, ζ΄ ὠδή), λέει ὁ ὑμνωδός. Νομίζω ὅμως ὅτι ὁ Ἀββᾶς ἐδῶ ἐννοεῖ μιὰ πιὸ μόνιμη κατάσταση. Χρειάζεται ἕνα διάστημα, γιὰ νὰ φθάση κανεὶς σὲ καλὴ κατάσταση. Σφάλλω, μετανοῶ, συγχωροῦμαι αὐτὴν τὴν στιγμή. Ἂν ἔχω ἀγωνιστικὸ πνεῦμα, μπορῶ σιγὰ-σιγὰ νὰ σταθεροποιήσω μιὰ κατάσταση, ἀλλὰ μέχρι τότε ταλαντεύομαι.
– Γέροντα, ἕνας ἄνθρωπος ἡλικιωμένος μπορεῖ νὰ βοηθήση πνευματικὰ τὸν ἑαυτό του;
– Ναί, ἴσα-ἴσα, ὅταν κανεὶς γεράση, τοῦ δίνεται ἡ δυνατότητα νὰ μετανοήση, γιατὶ φεύγουν οἱ ψευδαισθήσεις. Πρῶτα, ἐπειδὴ εἶχε σωματικὲς δυνάμεις καὶ δὲν δυσκολευόταν, δὲν καταλάβαινε τὶς ἀδυναμίες του καὶ νόμιζε ὅτι βρισκόταν σὲ καλὴ κατάσταση. Τώρα ποὺ ἔχει δυσκολίες καὶ γκρινιάζει, βοηθιέται νὰ καταλάβη ὅτι δὲν εἶναι ἐντάξει, ὅτι χωλαίνει, καὶ νὰ μετανοήση. Ἂν ἀξιοποιήση πνευματικὰ τὰ λιγώτερα χρόνια τῆς ζωῆς του ποὺ τοῦ ἔμειναν καὶ χρησιμοποιήση καὶ τὴν πεῖρα ποὺ τοῦ ἄφησαν τὰ περισσότερα χρόνια τῆς ζωῆς του ποὺ πέρασαν, δὲν θὰ τὸν ἀφήση ὁ Χριστός, θὰ τὸν ἐλεήση.
ΠΗΓΗ: ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ Γ’, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ, ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ» ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2001, κεφ.5, σ. 92.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς