Στίχοι: Δημήτριον νύττουσι λόγχαι, Χριστέ μου,
Ζηλοῦντα πλευρᾶς λογχονύκτου σῆς πάθος.
Εἰκοστῆ μελίαι Δημήτριον ἕκτη ἀνεῖλον
Ο τάφος του Μεγαλομάρτυρος Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη στον σημερινό Ιερό Ναό και ο Άγιος επικαλείται Μυροβλύτης, γιατί αναβλύζει Μύρο από τον τάφο του. Επειδή ο Άγιος Δημήτριος αγάπησε με όλη του την ψυχή και με όλη του την ύπαρξη το Μύρο της Ζωής, τον Χριστό, έγινε μυροβλύτης άγιος. Το μύρο του Αγίου είναι ένα επαναλαμβανόμενο θαύμα του Θεού και μία μεγάλη ευλογία του Μεγαλομάρτυρος Αγίου προς τους πιστούς που τον επικαλούνται.
Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη έχει μία υπόγεια αρχαία Κρύπτη που αποτελεί το πιο ενδιαφέρον μέρος του ναού και χρονολογείται πριν από την κατασκευή του (5ος αι.μ.Χ.). Η Κρύπτη επανήλθε στο φως το 1917, εξαιτίας της καταστρεπτικής πυρκαγιάς, οι κατακόμβες αναδείχθηκαν μετά από εκτεταμένες εργασίες αναστήλωσης και συντήρησης, ενώ άνοιξε τις πύλες της στο κοινό με την μορφή εκθέσεως μουσείου το 1988. Σύμφωνα με την Χριστιανική παράδοση είναι το ακριβές σημείο όπου ο Άγιος φυλακίστηκε και μαρτύρησε το 306 μ.Χ.
Η Κρύπτη του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου βρίσκεται δίπλα από τον δεξιό πεσσό του ιερού βήματος και οδηγεί στο χώρο εκείνο που σύμφωνα με την παράδοση φυλακίσθηκε, μαρτύρησε και τάφηκε ο Άγιος Δημήτριος. Πρόκειται για το ανατολικό τμήμα του μεγάλου ρωμαϊκού λουτρού, που βρισκόταν κοντά στην αγορά και το στάδιο των αθλητών. Η Κρύπτη αυτή αναφέρεται στο σύμπλεγμα στοών και διαδρόμων, οι οποίοι υποβαστάζονται από ισχυρούς στύλους κάτω από το Ιερό Βήμα του Ναού Αγίου Δημητρίου.
Τον 5ο αι. μετά την ίδρυση του πρώτου μεγάλου Ναού, το ισόγειο διαμέρισμα των λουτρών ενσωματώνεται στον ήδη υπάρχοντα χώρο, ως χώρος του Μαρτυρίου και Κρύπτη. Αρχικά στην Κρύπτη οι πιστοί Θεσσαλονικείς τιμούσαν τον Άγιο μέσω του αγιάσματος, που ελάμβαναν από την κρήνη στην οποία έρρεε από πηγάδι που σώζεται μέχρι και σήμερα βόρεια του Ιερού.
Μετά τον 10ο αι. μ.Χ. η κρήνη συνδέεται με το Μύρο που συνέλεγαν οι πιστοί από τις δεξαμενές της με διάφορα αγγεία, πήλινα, γυάλινα ή μεταλλικά. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα «κουτρούβια», μολύβδινα μικρά δοχεία στο σχήμα παλαιών χριστιανικών ευλογιών. Το Μύρο το φύλαγαν και σε περίοπτα φυλακτά ή κιβωτίδια από πολύτιμα μέταλλα, που επέτρεπαν τη μεταφορά του σε μακρινές χώρες. Η εξάπλωση που είχαν τα αντικείμενα αυτά στον χριστιανικό κόσμο υπήρξε μεγάλη, γεγονός που φανερώνει τη διάδοση της τιμής του Αγίου. Στον χώρο της Κρύπτης, υπάρχει και Παρεκκλήσιο με διάτρητο άνοιγμα στην ανατολική κόγχη του. Στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους, επικοινωνούσε με την κρήνη του αγιάσματος, αλλά και με το ιερό του Ναού. Πιθανότατα είναι και ο τόπος όπου ακριβώς μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος Μυροβλύτης.
Για λόγους λειτουργικότητας του χώρου, για να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των πιστών που ήθελαν να προσκυνούν τον τάφο του Μάρτυρος, ο τάφος του Αγίου Δημητρίου μεταφέρθηκε στον νέο Ναό προς το κέντρο, εντός αργυράς λάρνακος, εις το αργυρούν Κιβώριον, το οποίο ευρίσκετο «πρὸς τοῖς λαοῖς πλευροῖς». Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, η Κρύπτη καταχώνεται και ξαναβρίσκεται μετά την πυρκαγιά του 1917, οπότε και ακολουθεί η αναστήλωσή της.
Αναφέρουμε ορισμένες αυθεντικές μαρτυρίες για το Μύρο του Πολιούχου Αγίου της Θεσσαλονίκης.
*Η σορός των αγίων λειψάνων ανέκαθεν, αναφέρει ο άγιος Συμεών αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, αποτελεί «πηγή ἀκενώτων δωρεῶν πού ἀναβλύζει ἀβύσσους ἰαμάτων πρός ἀνακούφιση ὅσων δοκιμάζονται», διότι ἀναδεικνύεται πάντα «θεραπευτήριο ὅσων πάσχουν, θεραπεία τῶν ἀσθενῶν, παρηγοριά γιά ὅσους στενοχωριοῦνται, κοινό καί σωτήριο καταφύγιο» ὅλων τῶν ἀνθρώπων ὄχι μόνο τῶν πολιτῶν αὐτῆς τῆς πόλης ἀλλά «καί τῶν ξένων». (Επιγραφή ψηφιδωτού δεξιού πεσσού ιερού βήματος 7ου αἰ.).
* Η λειτουργική παράδοση και η ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μετά το 10ο αιώνα, με θαυμασμό και ευλάβεια αναφέρεται στον Μυροβλύτη Άγιο Δημήτριο.
* Την πρώτη πληροφορία για την ανάβλυση του μύρου βρίσκουμε στον Ιωάννη Καμενιάτη, ο οποίος εξιστόρησε την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Σαρακηνούς το 904 μ.Χ.. Αυτός για πρώτη φορά αποκαλεί τον Άγιο Δημήτριο «μυροβλύτην».
* Ο Κωνσταντίνος Ακροπολίτης (Μέγας Λογοθέτης από το 1296 ως το 1321, γνωστός συναξαριστής, ρήτορας, και επιστολογράφος) στον λόγο του «εις τον Μεγαλομάρτυρα και μυροβλύτην Δημήτριον» αναφερόμενος σε θαύμα θεραπείας οφθαλμών διά του μύρου, αποκαλεί τον Άγιο «μυροβλύτην».
* Σχολιάζει εμπνευσμένα ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας (1322 μ.Χ.) προσφωνώντας τόν άγιο Δημήτριο: «Ὦ σύ, πού δέν φάνηκες μόνο ὁ ἴδιος εὐωδία Χριστοῦ, ἀλλά καί στούς ἄλλους ἀνθρώπους συνιστοῦσες τό “κενωθέν μύρον”.Ὦ σύ, πού ἄφησες πρῶτα μέν αἷμα, τώρα δέ μύρο ἀπό τίς πληγές σου ἤ μᾶλλον καί τώρα ὄχι λιγότερο ἀπό πρίν αἷμα. Διότι τό σῶμα σου, πού πληγώθηκε ἀπό χτυπήματα καί τραύματα τότε, ἀνέβλυσε μύρο. Ἐπειδή καθόλου δέν τοῦ ἔλειπε ἡ καθαρότητα καί ἡ ἁγνότητα καί ἡ παρθενία, μετέσχε κι αὐτό στήν εὐωδία τοῦ πνεύματος. Τό αἷμα κατέστη τό ἴδιο μύρο».
* Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (1296 μ.Χ. γράφει χαρακτηριστικά πως ο Ναός του αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη γίνεται «παράδεισος ἄλλος, οὗ πηγήν μύρων ἐκτρέχουσα τό τῆς γῆς ποτίζει ἅπαν πρόσωπον» και τον «κόσμον ὅλον ποταμιδόν καταρδεύει». (Παράδεισος του οποίου η πηγή των μύρων που τρέχει, ποτίζει όλο το πρόσωπο της γης και σαν ποτάμι καταρδεύει όλο τον κόσμο).
* Ο Δημήτριος Χρυσολωράς (τέλος 14ου – αρχές 15ου), σημειώνει ότι «το μύρο του Αγίου Δημητρίου δεν είναι νερό, διότι είναι παχύτερο από αυτό, ούτε ομοιάζει με τα υγρά που πηγάζουν από τη γη ή με παρασκευαζόμενα αρώματα, ούτε συγκρίνεται με αυτά. Είναι θαυμασιώτερο και από τα φυσικά και από τα παρασκευαζόμενα αρώματα».
Η Λάρνακα του Αγίου μας είναι ανοιχτή στην εορτή του! Το θαύμα της μυροβλυσίας του Αγίου είναι συνεχές. Καθ΄ εκάστην ημέρα οι ιερείς του Ναού γίνονται μάρτυρες αυτής της μυροβλυσίας. Βλέπουν τα άγια λείψανα και το μύρο το οποίο κυλά κάτω από την λάρνακα καθώς και από το προστατευτικό τζάμι.
Η ευλογία του μύρου του Αγίου Δημητρίου είναι εμφανής σε όσους προστρέχουν στη χάρη του Μεγαλομάρτυρος.
Ως εκ τούτου τα θαύματα που επιτελεί ο Άγιος (παλαιά και σύγχρονα) είναι πολλά κι είναι βαθιά η ευγνωμοσύνη των πιστών που ζητούν και λαμβάνουν την βοήθειά του.
Ας έχουμε τις πρεσβείες και την προστασία του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτου κι εμείς ας είμαστε πιστοί άχρι θανάτου εις τον Ιησούν Χριστόν. Αμήν!
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς