«Ἐπιγείους φροντίδας ήγνόησας, καὶ τάς οὐρανίους ἐλπίδας ἐπλούτησας, ἐπί τῆς γῆς ὡς Ἄγγελος, τήν ζωήν διανύσας πανόλβιε.»
Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος με θεία επιταγή βάπτισε τον Χριστό και διακήρυττε την παρουσία του Χριστού στη γη με το κήρυγμα της μετανοίας, λέγοντας: «Μετανοεῖτε. Ἔφτασε ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν!» Καί στόν καθένα ἔδινε τίς κατάλληλες συμβουλές γιά νά τούς προετοιμάσει νά δεχθοῦν στή ζωή τους τόν Χριστό. Τους προέτρεπε την έμπρακτη μετάνοια: «Ποιήσατε καρπόν ἄξιον τῆς μετανοίας». (Ματθ. Γ’ 8) Δηλαδή: «κάνετε καλά ἔργα, τά ὁποῖα εἶναι ἄξιος καρπός τῆς ἀληθινῆς μετάνοιας. Και δεῖξτε στό ἑξῆς μέ τίς ἐνάρετες πράξεις σας ὅτι μετανοήσατε εἰλικρινά».
Ἀπό τό κήρυγμά του, οἱ μετανοημένοι ἔδειχναν τήν μετάνοιά τους. Ἐξομολογοῦνταν στόν Ἰωάννη, ἔδιναν ὑπόσχεση νά διορθωθοῦν καί βαπτίζονταν στόν Ἰορδάνη ποταμό.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἔχει ὀνομαστεῖ μέγας ὁμολογητής καί κήρυκας τῆς ἀληθείας. Ἡ ζωή του ήταν μία διαρκής ὑπόμνηση τῆς ἀλήθειας σέ ὅλα τά ἐπίπεδα τῆς ζωῆς.
Στήν ἐποχή μας, λείπει ἀπό τή ζωή μας ἡ ζωντανή βίωση τῆς ἀλήθειας, ἡ μοναδική ἀλήθεια πού εἶναι ὁ Χριστός. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἀνεπηρέαστος ἀπό τό φθόνο καί τό μίσος, πού προκαλοῦν οἱ ἔλεγχοί του, ἐπέμενε στό ἔργο του. Δέν τόν λύγισαν οἱ ἀπειλές τῶν ἐπισήμων. Ἔμεινε ἀνεπηρέαστος καὶ ἀκλόνητος στό καθῆκον. Ἀφοσιωμένος στήν ἀποστολή του: Ἦταν «Πιστός ἄχρι θανάτου» στόν Κύριό του. Καί δέν φοβόταν νά διακηρύττει σέ ὅλους τήν ἀλήθεια, προκειμένου νά ὑπερασπιστεῖ τήν πίστη του στόν Χριστό. Ἀκόμη καί στό βασιλιά Ἡρώδη καί ἄς ἤξερε τό μαρτυρικό του τέλος, διατράνωσε τήν ἀλήθεια: «Οὐκ ἐξεστὶ σοὶ ἔχειν, τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου». (Δεν σου επιτρέπεται από το νόμο του Θεού να έχεις τη γυναίκα του αδελφού σου, ο όποιος ζει ακόμα). Τά λόγια τοῦ Τιμίου Προδρόμου, πού ἀποτελοῦσαν μαχαιριές στή διεφθαρμένη συνείδηση τοῦ βασιλιά Ἠρώδη Ἀντίπα καί τῆς παράνομης συζύγου του Ἠρωδιάδος, πού ἦταν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ του Φιλίππου. Ὁ Ἠρώδης, μή ἀνεχόμενος τούς ἐλέγχους τοῦ Προδρόμου, τόν φυλάκισε. Και ἀποκεφαλίστηκε!
«Ὦ τῆς ἐρήμου ἐσύ μονάκριβε,
σάν ποιό τραγούδι νά σοῦ ψάλλω,
τό στόμα τῆς Ἀλήθειας σ’ ἔκραξε
τῶν γεννητῶν τῶν πιό μεγάλο»!!!
Γ. Βερίτης
Για τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο ο Φώτης Κόντογλου έγραψε: «Αληθινά λέγει το τροπάρι του «Μνήμη δικαίου μετ’ ἐγκωμίων, σοί δέ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου, Πρόδρομε».
Με εγκώμια και με ευλάβεια γιορτάζανε άλλη φορά οι ορθόδοξοι χριστιανοί τον Πρόδρομο, αλλά τώρα του φτάνει η μαρτυρία του Κυρίου.
Αυτή η μαρτυρία θ’ απομείνει στον αιώνα, είτε τον γιορτάζουνε είτε δεν τον γιορτάζουνε οι άνθρωποι, είτε τον θυμούνται είτε τον ξεχάσουνε. Κι η μαρτυρία είναι τούτη: πως ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι «ο εν γεννητοίς γυναικών μείζων» δηλαδή «ο πιο μεγάλος απ’ όσους γεννηθήκανε από γυναίκα» κατά τα λόγια του ίδιου του Χριστού. Γι’ αυτό κι η Εκκλησία μας όρισε να μπαίνει το εικόνισμά του πλάγι στην εικόνα του Χριστού, στο εικονοστάσιο της κάθε ορθόδοξης εκκλησιάς. (Από το Βιβλίο του Φώτη Κόντογλου, Γίγαντες ταπεινοί, Εκδόσεις Ακρίτας 2000)
Ἀπολυτίκιον Ἦχος β’.
Αποτομή Τιμίας Κεφαλής Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου
Μνήμη δικαίου μετ᾽ ἐγκωμίων· σοὶ δὲ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου Πρόδρομε· ἀνεδείχθης γὰρ ὄντως καὶ Προφητῶν σεβασμιώτερος, ὅτι καὶ ἐν ῥείθροις βαπτίσαι κατηξιώθης τὸν κηρυττόμενον· ὅθεν τῆς ἀληθείας ὑπεραθλήσας, χαίρων εὐηγγελίσω καὶ τοῖς ἐν ᾅδῃ, Θεὸν φανερωθέντα ἐν σαρκί, τὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, καὶ παρέχοντα ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς