«Τιμῶ θεόπτας δώδεκα Χριστοῦ φίλους,
Ἥρωας ἄνδρας καὶ θεοὺς τολμῶ λέγειν.
Δώδεκα εὐκλεέας τριακοστῇ ἀγείρει μύστας».
.. Διὰ μέσου αὐτῶν ἐφωτίσθη ὅλη ἡ κτίσις, καὶ τὴν Ὀρθόδοξον ἐπλούτησε πίστιν, εὐσεβῶς τὴν Ἁγίαν Τριάδα λατρεύουσα, καὶ τὸν ἕνα τῆς Ἁγίας Τριάδος ὁμολογοῦσα Θεὸν ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπον, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Τούτους λοιπὸν τοὺς δώδεκα ἱεροὺς Ἀποστόλους, χρεωστοῦμεν ὅλοι οἱ Χριστιανοὶ νὰ τιμῶμεν καὶ νὰ γεραίρωμεν, ὡς φωστῆρας τοῦ κόσμου καὶ κήρυκας τῆς εὐσεβείας, καὶ ὡς καθαιρέτας τῆς πλάνης. Χρεωστοῦμεν δὲ νὰ φανερώσωμεν καὶ πῶς ὁ κάθε Ἀπόστολος ἐκήρυξε, καὶ εἰς ποῖον τόπον ἐτελειώθη.
Πρῶτος ὁ κορυφαῖος Πέτρος, ὁ ὁποῖος ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον, πρότερον μὲν εἰς τὴν Ἰουδαίαν καὶ Ἀντιόχειαν, ἔπειτα δὲ εἰς τὰ μέρη τῆς Μαύρης Θαλάσσης, καὶ εἰς τὴν Γαλατίαν καὶ Καππαδοκίαν, καὶ Ἀσίαν, καὶ Βιθυνίαν, ὡς προείπομεν εἰς τὴν εἰκοστὴν ἐνάτην τοῦ παρόντος.
Δεύτερος εἶναι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὁ πάντας τοὺς Ἀποστόλους ὑπερνικήσας κατὰ τὸν ζῆλον τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως καὶ τοὺς κόπους. Οὗτος λοιπὸν ἐκήρυξε τὸν Χριστὸν ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ μέχρι τοῦ Ἰλλυρικοῦ, καθὼς τὸ λέγει μόνος, καὶ φθάσας εἰς τὴν Ῥώμην ἀπεκεφαλίσθη.
Τρίτος Ἀπόστολος τοῦ Κυρίου εἶναι ὁ πρωτόκλητος Ἀνδρέας, ὁ καὶ ἀδελφὸς τοῦ Πέτρου. Οὗτος λοιπὸν ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον εἰς ὅλα τὰ παραθαλάσσια μέρη τῆς Μαύρης Θαλάσσης, καὶ Βιθυνίας καὶ Ἁρμενίας, καὶ γυρίσας διὰ τῆς Βυζαντίδος, ἐκατέβη ἕως εἰς τὴν Ἑλλάδα, πηγαίνοντας δὲ εἰς τὰς Πάτρας τῆς Ἀχαΐας, ἐσταυρώθη ἀπὸ τὸν Αἰγεάτην. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν τριακοστὴν τοῦ Νοεμβρίου.)
Τέταρτος εἶναι ὁ Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου, ὁ ὁποῖος ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον εἰς ὅλην τὴν Ἰουδαίαν, καὶ ὕστερον ἐθανατώθη μὲ μάχαιραν ἀπὸ τὸν Ἡρώδην Ἀγρίππαν διὰ τὴν πολλὴν παρρησίαν ὁποῦ εἶχεν. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν τριακοστὴν τοῦ Ἀπριλίου.)
Πέμπτος εἶναι Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστὴς καὶ Θεολόγος, ὁ καὶ ἀδελφὸς Ἰακώβου, ὁ ἐπιπεσὼν εἰς τὸ στῆθος τοῦ Χριστοῦ. Οὗτος ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον εἰς τὴν Ἀσίαν, καὶ ἐξορισθεὶς εἰς τὴν Πάτμον ἀπὸ τὸν Δομετιανόν, πολλὰ πλήθη ἀπίστων ἐπρόσφερεν εἰς τὸν Χριστόν, καὶ γυρίσας εἰς τὴν Ἔφεσον, ἀνεπαύθη ἐν εἰρήνῃ πλήρης ἡμερῶν γενόμενος. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν εἰκοστὴν ἕκτην τοῦ Σεπτεμβρίου.)
Ἕκτος εἶναι Φίλιππος ὁ ἀπὸ Βηθσαϊδᾶ τῆς Γαλιλαίας, συμπατριώτης Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. Οὗτος ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον εἰς τὴν Ἀσίαν καὶ Ἱεράπολιν, μαζὶ μὲ τὴν ἀδελφήν του Μαριάμνην, καὶ μὲ τὸν Βαρθολομαῖον. Ὕστερον ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων σταυρωθείς, ἐθανατώθη ἐν αὐτῇ τῇ Ἱεραπόλει. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν δεκάτην τετάρτην τοῦ Νοεμβρίου.)
Ἕβδομος εἶναι ὁ Θωμᾶς ὁ καὶ Δίδυμος, ὁ ὁποῖος κηρύξας τὸν Χριστὸν εἰς Πάρθους, καὶ Μήδους, καὶ Πέρσας, καὶ Ἰνδούς, ἐκτυπήθη ἀπὸ αὐτοὺς μὲ κοντάρια καὶ ἐτελειώθη. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν ἕκτην τοῦ Ὀκτωβρίου.)
Ὄγδοος εἶναι ὁ Βαρθολομαῖος, ὁ ὁποῖος ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ εἰς τοὺς Ἰνδοὺς τοὺς καλουμένους Εὐδαίμονας, καὶ σταυρωθεὶς εἰς τὴν Οὐρβανόπολιν, ἐτελειώθη. (Ὅρα εἰς τὴν ἑνδεκάτην τοῦ Ἰουνίου. Περὶ δὲ τοῦ λειψάνου αὐτοῦ ὅρα εἰς τὴν εἰκοστὴν πέμπτην τοῦ Αὐγούστου.)
Ἔνατος εἶναι Ματθαῖος ὁ καὶ Λευΐ, ἀδελφὸς Ἰακώβου τοῦ Ἀλφαίου, ὁ τελώνης καὶ Εὐαγγελιστής, ὅστις ἔκαμε ξενοδοχίαν μεγάλην εἰς τὸν Ἰησοῦν. Οὗτος κηρύξας τὸ Εὐαγγέλιον εἰς τὴν Ἱεράπολιν τῆς Συρίας, λιθοβοληθεὶς ἐτελειώθη. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν δεκάτην ἕκτην τοῦ Νοεμβρίου.)
Δέκατος εἶναι Ἰάκωβος ὁ Ἀλφαίου, ὁ καὶ ἀδελφὸς Ματθαίου (καὶ οἱ δύω γὰρ εἶχον πατέρα τὸν Ἀλφαῖον). Οὗτος λοιπὸν ἐκήρυξε τὸν Χριστὸν εἰς τὰ ἔθνη, ὅθεν καὶ ἐπωνομάσθη σπέρμα θεῖον. Ταχέως δὲ καὶ προθύμως προχωρήσας εἰς τὸ κήρυγμα, καὶ ἐλέγχων τοὺς ἀπαιδεύτους λαούς, ἐκρεμάσθη εἰς σταυρόν, καὶ παρέδωκε τὴν ψυχήν του εἰς χεῖρας Θεοῦ. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν εἰκοστὴν ἕκτην τοῦ Μαΐου.)
Ἑνδέκατος εἶναι Σίμων ὁ Ζηλωτής, ὁ καταγόμενος ἀπὸ Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας, ὅστις ὀνομάζεται Ναθαναὴλ εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον. Οὗτος λοιπὸν ἐκήρυξεν εἰς ὅλην τὴν Μαυριτανίαν καὶ τὴν χώραν τῆς Ἀφρικῆς τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, καὶ σταυρωθεὶς τελειοῦται. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν δεκάτην τοῦ Μαΐου.)
Δωδέκατος εἶναι ὁ Ἰούδας Ἰακώβου, ὁ παρὰ μὲν τοῦ Λουκᾶ ὀνομαζόμενος Ἰούδας Ἰακώβου, τόσον εἰς τὸ Εὐαγγέλιόν του, ὅσον καὶ εἰς τὰς Πράξεις. Παρὰ δὲ τοῦ Ματθαίου ὀνομάζεται Θαδδαῖος καὶ Λευαῖος, ἀδελφὸς κατὰ σάρκα χρηματίσας τοῦ Κυρίου. Οὗτος ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιον εἰς τὴν Μεσοποταμίαν, ὕστερον δὲ ἐτελειώθη εἰς τὴν πόλιν Ἀραράτ, κρεμασθεὶς ἀπὸ τοὺς ἀπίστους καὶ σαϊτευθείς. (Ὅρα περὶ αὐτοῦ εἰς τὴν δεκάτην ἐνάτην τοῦ Ἰουνίου.)
Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς.
Ἀμήν.
ΠΗΓΗ: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Τόμος Γ’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005, Ἰούνιος Λ΄ (απόσπασμα).
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Ὡς δωδεκάπυρσος, λυχνία ἔλαμψαν, οἱ Δωδεκάριθμοι, Χριστοῦ Ἀπόστολοι, Πέτρος καὶ Παῦλος σὺν Λουκᾶ, Ἀνδρέας καὶ Ἰωάννης, Βαρθολομαῖος Φίλιππος, σὺν Ματθαίω καὶ Σίμωνι, Μᾶρκος καὶ Ἰάκωβος, καὶ Θωμᾶς ὁ μακάριος, καὶ ηὔγασαν τοὺς πίστει βοώντας χαίρετε Λόγου οἱ αὐτόπται.
Μεγαλυνάριον
Πέτρον, Παῦλον, Μᾶρκον σὺν τῷ Λουκᾶ, Φίλιππον, Ἀνδρέαν, Ἰωάννην τε καὶ Θωμᾶν, Σίμωνα, Ματθαῖον καὶ τὸν Βαρθολομαῖον, σὺν θείῳ Ἰακώβῳ ὕμνοις τιμήσωμεν.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς