Η εορτή της Υπαπαντής του Ιησού Χριστού είναι μία από τις πιο αρχαίες εορτές της Εκκλησίας μας, εορτάζεται από το 518 μ.Χ. Υπαπαντή σημαίνει υπάντηση, υποδοχή. Ο δίκαιος Συμεών ο πρεσβύτης, υπέργηρος πλέον, υποδέχεται στο Ναό τον Χριστό ως βρέφος τεσσαράκοντα ημερών.
Το εικονογραφικό πρόγραμμα ενός ναού ακολουθεί τη βυζαντινή ή μεταβυζαντινή τεχνοτροπία, η οποία ενέχει θεολογικό και διδακτικό χαρακτήρα. Η παράσταση της Υπαπαντής εντάσσεται στην εικονογραφία του Δωδεκαόρτου, μία από τις δώδεκα μεγάλες εορτές του λειτουργικού έτους. Η εικόνα βασίζεται στην περικοπή του Ευαγγελίου του Λουκά (β΄,22-39).
Στην απεικόνιση του θέματος, ο δίκαιος και ευσεβής Συμεών όρθιος κρατεί ευλαβικά με καλυμμένα τα χέρια το Θείο Βρέφος, διότι γνώριζε από την προφητεία ότι Αυτό είναι ο ίδιος ο Θεός με σάρκα ανθρώπου, τον Οποίο θα έβλεπε πριν αποθάνει. Γεγονότα και θεολογικοί όροι της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης βρίσκουν την καλύτερη έκφρασή τους στις εικόνες. Γι' αυτό το λόγο ο Συμεών ευχαριστώντας τον Θεό εκφράζει την ευχή: «νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλον σου Δέσποτα....» την οποία ευχή καθιέρωσε η Εκκλησία μας στην ακολουθία του Εσπερινού, λίγο πριν την «απόλυση».
Στον εικονογραφικό τύπο της Υπαπαντής, η Θεοτόκος παρέδωσε το Θείο Βρέφος στις αγκάλες του δίκαιου Συμεών, συνοδευόμενη από τον Ιωσήφ, ο οποίος κρατεί ένα ζεύγος τρυγόνων, σύμφωνα με το ιουδαϊκό έθιμο. Διότι έπρεπε να τηρήσει το νόμο, αφού δεν ήλθε να καταργήσει τον Μωσαϊκό νόμο, όπως ισχυρίζονταν οι υποκριτές Φαρισαίοι και Γραμματείς, αλλά να τον συμπληρώσει, να τον τελειοποιήσει. Από αυτό το γεγονός η Εκκλησία μας καθιέρωσε την ακολουθία του «Σαραντισμού», κατά την οποία οι μητέρες βγάζουν για πρώτη φορά το παιδί τους από το σπίτι, σαράντα ημερών βρέφος και το πηγαίνουν στην Εκκλησία, για να το ευλογήσει ο ιερέας και να λάβει την χάρη από την προσκύνηση των ιερών εικόνων.
Επίσης στην παράσταση η Παρθένος ακολουθείται από την προφήτιδα Άννα, η οποία κρατεί το «ειλητάριο» ένα πάπυρο ξετυλιγμένο, που γράφει: «τοῦτο τὸ βρέφος οὐρανόν καὶ γῆν ἐστερέωσε» και αξιώνεται να ομολογήσει ότι το Βρέφος είναι ο τέλειος και προαιώνιος Θεός, Δημιουργός του παντός και λυτρωτής της. Και ως Λόγος του Θεού είναι πάντοτε ενωμένος με τον Πατέρα Του και το Άγιο Πνεύμα. Το κιβώριο όπου στέκεται ο Συμεών και τα κτίρια στο βάθος έχουν την έννοια του Ναού, όπου έλαβε χώρα το γεγονός της Υπαπαντής.
Κατά την μεγάλη αυτή εορτή της Υπαπαντής, η οποία είναι Δεσποτική αλλά και Θεομητορική, στην Εκκλησία μας εξυμνείται η μορφή του Χριστού ως Ήλιος της δικαιοσύνης και ως ελευθερωτής των ψυχών και η συμβολή της Κεχαριτωμένης Θεοτόκου στην έλευση και στην ανατροφή του Υιού της και Θεού μας, εξ ου και εορτή σήμερα της χριστιανής μητέρας. Είναι χαρμόσυνη εορτή με ύμνους που τονίζουν το έργο της Θείας Οικονομίας, ήλθε ο Χριστός στη γη να συναντήσει τον άνθρωπο και προσκαλεί τον άνθρωπο τα συναντήσει τον Θεό με τη θεάρεστη ζωή του. Επομένως η Υπαπαντή του Χριστού αποσκοπεί και στην υπαπαντή του κάθε χριστιανού.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’.
Χαῖρε Κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἠμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβῦτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἠμῶν, χαριζόμενον ἡμῖν καὶ τὴν Ἀνάστασιν.
Μεγαλυνάριον
Σήμερον ἡ Πάναγνος Μαριάμ, τῷ Ναῷ προσάγει, ὥσπερ βρέφος τὸν Ποιητήν, ὃν ἐν ταῖς ἀγκάλαις, ὁ Πρέσβυς δεδεγμένος, Θεὸν αὐτὸν κηρύττει, κἂν σάρκα εἴληφε.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς