Στη μνήμη των τριών μεγάλων και Αγίων Οικουμενικών Διδασκάλων, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, παραθέτουμε από τους διδακτικούς και ωφέλιμους λόγους. Και οι τρεις Άγιοι Πατέρες έβλεπαν αυτήν την πρόσκαιρη και άστατη ζωή ως στάδιο προετοιμασίας και καλού αγώνα για την κατάκτηση της ευτυχίας στην αιώνια Βασιλεία του Θεού.
1. Ο Μέγας Βασίλειος έλεγε ότι η ζωή αυτή είναι ο καιρός της μετανοίας, ενώ η μέλλουσα είναι ο καιρός της ανταποδόσεως. Τώρα είναι ο καιρός της υπομονής των διαφόρων δυσκολιών και πειρασμών, τότε ο καιρός της αναπαύσεως και παρακλήσεως. «0ὗτος ὁ αἰών τῆς μετανοίας, ἐκεῖνος τῆς ἀνταποδόσεως οὗτος τῆς ύπομονῆς, ἐκεῖνος τῆς παρακλήσεως»(ΕΠΕ 8,166).
Για τη μελέτη ο Μέγας Βασίλειος στο παραινετικό σύγγραμμα με τίτλο «πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων», όπου διαπιστώνουμε τον ελληνικό και χριστιανικό ανθρωπισμό, συνιστά: «Όπως ακριβώς οι μέλισσες πρέπει να χρησιμοποιείτε τα βιβλία. Διότι εκείνες ούτε σε όλα γενικά τα άνθη πηγαίνουν ούτε πάλι σε εκείνα που επιλέγουν, προσπαθούν να τα σηκώσουν ολόκληρα, αλλά αφού πάρουν ό,τι χρειάζεται για το έργο τους, το άλλο το αφήνουν στα άχρηστα. Και εμείς πρέπει να παίρνουμε από αυτά ό,τι σχετίζεται με τις πεποιθήσεις μας και συγγενεύει με την αλήθεια. Και όπως κόβοντας από την τριανταφυλλιά το άνθος παραμερίζουμε τ’ αγκάθια, έτσι και από τα βιβλία θα ωφεληθούμε με ό,τι είναι χρήσιμο και θα προφυλαχτούμε από το βλαβερό».
Ο Μέγας Βασίλειος συμβουλεύει τους παιδαγωγούς: «Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως αιτία της το θυμό και την οργή».
* «Το χρυσάφι δεν βρέθηκε για να δενόμαστε μ’ αυτό, αλλά για να λύνουμε τους δεμένους».
* «Ο άρτος που κατακρατείς ανήκει στον πεινασμένο. Τα ρούχα που εσύ φυλάγεις στις αποθήκες σου ανήκουν σ’ αυτούς που δεν έχουν. Τα παπούτσια που μένουν αχρησιμοποίητα στο σπίτι σου ανήκουν στους ξυπόλυτους».
2. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, έχοντας υπόψη του την παρομοίωση του φίλου του Μ. Βασιλείου ότι η ζωή είναι ποτάμι που τρέχει ασταμάτητα, έλεγε: Ὅποιος ἐμπιστεύεται καὶ στηρίζει τὴ ζωή του σὲ πράγματα ποὺ έρχονται καὶ παρέρχονται καὶ χάνονται εὔκολα, στὴν οὐσία δίνει ἐμπιστοσύνη σ’ ἕνα ποτάμι ποὺ δὲν σταματάει ποτέ. «Ὅστις ἀπερχομένοισι καί ἐρχομένοισι πέποιθε, ρεύματι πιστεύει ού ποτε ἱσταμένῳ» (ΕΠΕ 9, 398).
* Να θεωρείς αυτή τη ζωή πανηγύρι, έλεγε ο άγιος Γρηγόριος. Αν την εκμεταλλευτείς σωστά, αν φερθείς σαν έξυπνος, φρόνιμος έμπορος, θα έχεις μεγάλο κέρδος. Διότι αντάλλαγμα των μικρών είναι τα μεγάλα και των ρεόντων και φευγαλέων, τα αιώνια. Με τα λίγα δηλαδή και παροδικά χρόνια της παρούσης ζωής μας μπορούμε, εάν τα ζήσουμε θεάρεστα, να κερδίσουμε την αιώνια Βασιλεία των Ουρανών. «Πανήγυριν νόμιζε τόνδε τόν βίον. Ἥν πραγματεύη, κέρδος. Ἀντάλλαγμα γάρ μικρῶν τά μείζω, καί ρέοντ’ ἀίδίων» (ΕΠΕ 9, 416).
* «Μή θέλεις νά μέ πείσεις μέ τά λόγια, ἀλλά μέ τά ἔργα. Μισῶ τή διδασκαλία πού εἶναι ἀντίθετη μέ τόν τρόπο ζωῆς».
* Οἱ σεσωσμένοι. Ὁ Χριστός δέν ἀποσύρει ἀπό τόν κόσμο τούς «σεσωσμένους», ἀλλά μαζί μέ αὐτούς καί δι’αὐτῶν σώζει τόν ἴδιο τόν κόσμο. «Θά σωθεῖ ἐκεῖνος πού σώζει τούς ἄλλους…» «Καθαρθῆναι δεῖ πρῶτον, εἶτα καθάραι∙ σοφισθῆναι καὶ οὕτω σοφίσαι∙ γενέσθαι φῶς καὶ φωτίσαι∙ ἐγγίσαι Θεῶ καὶ προσαγαγεῖν ἄλλους∙ ἁγιασθῆναι καὶ ἁγιάσαι…»
3. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος - Η Πρόνοια του Θεού:
«Είμαστε σε καλά χέρια!»
«Άραγε θα μπορούσε να υπάρξει πιο τρελή και ανόητη σκέψη απ’ αυτήν που υποστηρίζουν μερικοί, ότι μέσα στην τόση τάξη και αρμονία (που υπάρχει στη φύση) εμείς στερούμαστε την Πρόνοια του Θεού; Διότι όπως αυτός που υποστηρίζει ότι ο ήλιος είναι σκοτεινός και ψυχρός, αποδεικνύει με τον ισχυρισμό του αυτό πόσο ανόητος είναι, έτσι κι αυτός που αμφισβητεί την Πρόνοια του Θεού, φανερώνει ότι είναι πολύ περισσότερο ανόητος. Και όμως τολμούν μερικοί να υποστηρίζουν ότι οι δαίμονες διοικούν τις υποθέσεις μας. Τι να κάνω που έχεις φιλάνθρωπο Κύριο, ο Οποίος προτιμάει να βλασφημείται από σένα με τα λόγια αυτά, παρά να αναθέσει στους δαίμονες τις υποθέσεις σου και να σε πείσει έτσι πάνω στα πράγματα πως διοικούν οι δαίμονες. Τότε θα μάθαινες καλά την κακία τους, θα είχες προσωπική εμπειρία γι’ αυτό.»
(Ἁγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Πρὸς τοὺς λέγοντας ὅτι δαίμονες διοικοῦσι, ΕΠΕ 31,56)
* Όση ανάγκη έχουν τα φυτά από το νερό για να καρποφορήσουν, τόση ανάγκη έχει και ο άνθρωπος από την θεία προσευχή για να φέρει καρπό αρετής.
* Με τη μετάνοια σβήνουμε κάθε αμαρτία στο άπειρο πέλαγος της φιλανθρωπίας του Θεού.
* Δεν θα χρειάζονταν λόγια, αν έλαμπε η ζωή μας. Δεν θα χρειάζονταν δάσκαλοι, αν επιδεικνύαμε έργα. Κανείς δεν θα παρέμενε άπιστος, αν εμείς ήμασταν πραγματικοί χριστιανοί.
Τῶν Τριῶν τούτων Ἁγίων Πατέρων πρεσβείαις,
Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν,
ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς.
Δόξα Πατρί… Ἦχος ὁ αὐτὸς πρὸς τὸ, Σήμερον ὁ Χριστὸς…
Σήμερον αἱ ψυχαί, τῶν γηγενῶν ὑψοῦνται ἐκ γηΐνων. Σήμερον οὐράνιοι γίνονται, τῶν Ἁγίων ἐν τῇ μνήμῃ· αἱ γὰρ πύλαι τῶν οὐρανῶν ἐπαίρονται, καὶ ἡμῖν τὰ τοῦ Δεσπότου γνωρίζονται. Οἱ λόγοι τοὺς λόγους κηρύττουσι, καὶ αἱ γλῶσσαι τὰ θαύματα μέλπουσιν, ἡμεῖς δέ, πρὸς τὸν Σωτῆρα βοῶμεν· Δόξα σοι Χριστῷ τῷ Θεῷ, τοῖς γὰρ πιστοῖς εἰρήνη, διὰ τούτων ἐγεγόνει.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς