Ὁ ἄνθρωπος, ἂν θέλη νὰ μὴ βασανίζεται, πρέπει νὰ πιστέψη στὸ «χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν», ποὺ εἶπε ὁ Χριστός. Νὰ ἀπελπισθῆ δηλαδὴ ἀπὸ τὸν ἑαυτό του μὲ τὴν καλὴ ἔννοια καὶ νὰ πιστέψη στὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ. Ὅταν κανεὶς ἀπελπισθῆ μὲ τὴν καλὴ ἔννοια ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, τότε βρίσκει τὸν Θεό. «Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι» (Θεοτοκίο β´ ἤχου). Ἀκόμη καὶ οἱ πιὸ πνευματικοὶ ἄνθρωποι δὲν ἔχουν ἐξασφαλίσει τὴν ζωή τους, γι' αὐτὸ καὶ κρατοῦν συνέχεια τὸν ἑαυτό τους στὴν ἀσφάλεια τοῦ Θεοῦ, ἐλπίζουν στὸν Θεὸ καὶ ἀπελπίζονται μόνον ἀπὸ τὸ «ἐγώ» τους, διότι τὸ «ἐγὼ» φέρνει στὸν ἄνθρωπο ὅλη τὴν πνευματικὴ δυστυχία.
Ἡ αὐτοπεποίθηση εἶναι ὁ μεγαλύτερος καὶ χειρότερος ἐχθρός μας, γιατὶ μᾶς τινάζει ξαφνικὰ ἀλύπητα στὸν ἀέρα καὶ μᾶς ἀφήνει δυστυχισμένους στοὺς δρόμους. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχη αὐτοπεποίθηση, δένεται καὶ δὲν μπορεῖ νὰ κάνη τίποτε ἢ παλεύει μόνος του. Τότε ἑπόμενο εἶναι νὰ νικηθῆ ἀπὸ τὸν ἐχθρὸ ἢ νὰ ἀποτύχη καὶ νὰ συντριβῆ τὸ «ἐγώ» του. Ὁ Καλὸς Θεὸς πολλὲς φορὲς οἰκονομάει πολὺ σοφὰ νὰ δοῦμε καὶ τὴν θεία Του ἐπέμβαση καὶ τὴν ἀποτυχία ποὺ εἴχαμε μὲ τὴν αὐτοπεποίθησή μας. Ὅταν κανεὶς παρακολουθῆ καὶ ἐξετάζη κάθε γεγονὸς ποὺ συμβαίνει στὴν ζωή του, ἀποκτάει πεῖρα, προσέχει καὶ ἔτσι προοδεύει.
Ὁ Χριστὸς ζητοῦσε πρῶτα τὴν πίστη στὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ ὕστερα ἔκανε τὸ θαῦμα. «Ἂν πιστεύης στὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ, θὰ γιατρευθῆς» (Ματθ. 9, 29), ἔλεγε. Ὄχι ὅπως λένε λανθασμένα μερικοὶ σήμερα: «Ὁ ἄνθρωπος ἔχει δυνάμεις, καὶ ἂν πιστεύη στὶς δυνάμεις του, μπορεῖ νὰ κάνη τὰ πάντα. "Νὰ πιστεύης" δὲν λέει καὶ τὸ Εὐαγγέλιο; Συμφωνοῦμε ἑπομένως». Ναί, ὁ Χριστὸς ἔλεγε «πιστεύεις;», ἀλλὰ ἐννοοῦσε: «Πιστεύεις στὸν Θεό; Πιστεύεις ὅτι μπορεῖ ὁ Θεός;». Ζητοῦσε τὴν διαβεβαίωση τοῦ ἀνθρώπου ὅτι πιστεύει στὸν Θεό, καὶ τότε βοηθοῦσε. Πουθενὰ τὸ Εὐαγγέλιο δὲν λέει νὰ πιστεύω στὸν ἐγωισμό μου, ἀλλὰ νὰ πιστεύω στὸν Θεό, ὅτι μπορεῖ ὁ Θεὸς νὰ μὲ βοηθήση, νὰ μὲ θεραπεύση. Αὐτοὶ ὅμως τὰ παίρνουν ἀνάποδα καὶ λένε: «Ὁ ἄνθρωπος ἔχει δυνάμεις καὶ πρέπει νὰ πιστεύη στὸν ἑαυτό του». Τὸ νὰ πιστεύη κανεὶς στὸν ἑαυτό του ἔχει ἢ ἐγωισμὸ ἢ δαιμονισμό.
– Γέροντα, αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι, ὅταν γίνεται ἕνα θαῦμα, λένε ὅτι αὐτὸ συνέβη, ἐπειδὴ πίστευε ὁ ἄνθρωπος ὅτι θὰ γίνη.
– Πίσω ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἐγωιστικὴ τοποθέτηση κρύβεται ἡ ἐνέργεια τοῦ διαβόλου. Μπλέκουν αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Χριστὸς «πιστεύεις;» μὲ τὸ δικό τους «πιστεύω». Ἀπὸ ἐκεῖ ξεκινάει καὶ ὅλος αὐτὸς ὁ δαιμονισμὸς ποὺ ὑπάρχει στὸν κόσμο. Σοῦ λένε μετὰ «νὰ μὴ σέβεσαι οὔτε μεγάλο οὔτε μικρό, γιὰ νὰ ἀποκτήσης προσωπικότητα». Γι᾿ αὐτὸ ἀκοῦς κάτι συνθήματα: «Πάτησέ τους, σύντριψέ τους, γιὰ νὰ πετύχης». Ὁ σεβασμὸς θεωρεῖται κατεστημένο καὶ ὁ διάβολος θριαμβεύει. Ἐδῶ ἕνα παιδί, λίγο ἂν μιλήση μὲ ἀναίδεια στοὺς γονεῖς ἢ στοὺς μεγαλυτέρους, τὸ ἐγκαταλείπει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ δέχεται ἐπιδράσεις δαιμονικές, πόσο μᾶλλον νὰ τὸ κάνη «τυπικὸ» αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος!
– Γέροντα, ὅταν κάποιος λέη ὅτι πιστεύει στὸν Θεό, ἀλλὰ δὲν πιστεύη ὅτι ὁ Θεὸς μᾶς προστατεύει;
– Τότε κάνει τὸν ἑαυτό του θεό. Πῶς πιστεύει στὸν Θεό;
– Κάνει κάθε πρωὶ τὸν σταυρό του κ.λπ.
– Αὐτὸς λέει: «Πιστεύω στὸν Θεό, ἀλλὰ ὁ Θεὸς μᾶς ἔδωσε μυαλό, γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ κάνουμε ὅ,τι θέλουμε». Ἢ λέει: «Εἶμαι θεός. Ἡ Γραφὴ δὲν λέει "θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ Ὑψίστου πάντες;"(Ψαλμ. 81, 6).
Δὲν σκέφτεται ὅτι γιὰ νὰ εἶναι κανεὶς κατὰ χάριν θεός, πρέπει νὰ ἔχη Χάρη Θεοῦ· ἀλλὰ μὲ τὸ μυαλό του κάνει τὸν ἑαυτό του θεό. Ἄλλο νὰ ἔχη Χάρη Θεοῦ καὶ νὰ γίνη κατὰ χάριν θεός, καὶ ἄλλο νὰ κάνη τὸν ἑαυτό του θεό. Αὐτὸ εἶναι τὸ μπέρδεμα: Τὸν ἑαυτό του τὸν κάνει θεὸ καὶ τελικὰ καταλήγει νὰ εἶναι ἄθεος.
ΠΗΓΗ: Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Β΄, Πνευματική Αφύπνιση, ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ -ΣΟΥΡΩΤΗ Θεσσαλονίκης 1999, σ. 274-276.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς