Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος συνέγραψε το Ευαγγέλιο, τρεις Καθολικές Επιστολές και την Αποκάλυψη, που περιλαμβάνονται στα βιβλία της Καινής Διαθήκης. Το Ευαγγέλιο και οι επιστολές του Ιωάννη απαρτίζουν τη βασική αρχή που διέπει τη χριστολογία του, πώς ο Χριστός μόνος φανερώνει τον Θεό και εξηγεί τα περί Θεού (Ἰω. 1,18). Και απώτερος σκοπός του είναι να πιστέψει ο κόσμος ότι ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού (Ἰω. 20, 31). Στην Αποκάλυψη τελειώνει με τη βεβαιότητα της Δευτέρας Ελεύσεως του Χριστού και τον πόθο των πιστών για τον ερχομό του Χριστού. «Ναὶ ἔρχομαι ταχύ, ἀμήν, ναὶ, ἔρχου Κύριε Ἰησοῦ» (Ἀποκ. 22,20).
Ο Άγιος Ιωάννης ονομάζεται Μαθητής της Αγάπης και ήταν πραγματικά, διότι αγάπησε απόλυτα τον Χριστό και αγαπήθηκε από τον Χριστό. Στην Α΄ Καθολική Επιστολή του αναλύει την έννοια της χριστιανικής Αγάπης. Στο έργο του αναφέρεται συχνά στην αγάπη προς τον Θεό και στους ανθρώπους. Σταχυολογούμε ορισμένους λόγους:
* Μας ομιλεί για την κορυφαία αρετή της αγάπης, και λέγει πως ο ίδιος ο Θεός είναι αγάπη και όποιος έχει αγάπη έχει μέσα του τον Θεό. «῾Ο Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ. (Α' Ιωάν 4.17)
*Απόδειξη της αγάπης προς τον Θεό είναι το να τηρούμε τον λόγο του και τις εντολές του «ὁ ἔχων τὰς ἐντολάς μου καὶ τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με· (Ιωάν. 14,21), όπως δίδαξε και ο ίδιος ο Κύριος όταν είπε: «ἐντολὴν καινὴν δίδωμι ὑμῖν ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, καθὼς ἠγάπησα ὑμᾶς ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους». «ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις» (Ιωάν. ιγ' 34-35).
* Γι' αυτό λέγει ο αγαπημένος μαθητής, «ἐάν τις εἴπῃ ὅτι ἀγαπῶ τὸν Θεόν, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μισῇ, ψεύστης ἐστίν· ὁ γὰρ μὴ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν ὃν ἑώρακε, τὸν Θεὸν ὃν οὐχ ἑώρακε πῶς δύναται ἀγαπᾶν; (Α' Ιωάν. 4,20)
* Ακόμη λέγει πως «ὁ λέγων ἐν αὐτῷ μένειν ὀφείλει, καθὼς ἐκεῖνος περιεπάτησε, καὶ αὐτὸς οὕτω περιπατεῖν» (Α' Ἰωάν. 2,6).
* «μὴ ἀγαπᾶτε τὸν κόσμον μηδὲ τὰ ἐν τῷ κόσμῳ» (Α' Ιωάν. 2,15).
*Όταν ο Ιωάννης άκουσε στην Πάτμο αστραπές και βροντές με την παρουσία του Θεού στο σπήλαιο της Αποκαλύψεως, δεν φοβήθηκε καθόλου. Επειδή είχε τέλεια αγάπη στον Θεό έδιωχνε τον φόβο από την καρδιά του, όπως ο ίδιος είπε: «Ἡ τέλεια ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβον» (Α΄ Ἰωάν. 4,18).
*Στην Έφεσο ο Ιωάννης, πέρασε την υπόλοιπη ζωή του μέχρι εκατόν πέντε ετών που μετέστη. Κι ἐπειδή δεν μπορούσε πια να τους διδάσκει με πολλά λόγια, επαναλάμβανε τη φράση: «Τεκνία μου ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» και συμπλήρωνε: «Αὐτή εἶναι ἡ ἐντολή τοῦ Κυρίου μας καί ὅταν κάνετε τοῦτο, εἶναι ἀρκετό».
*Ο Ευαγγελιστής της Αγάπης, όπως όλοι οι Απόστολοι του Χριστού, δεν ομιλούσαν απλώς, αλλά με τα έργα τους επικύρωναν τα λόγια τους. Ο άγιος Κλήμης Αλεξανδρείας διηγείται για τον Ευαγγελιστή Ιωάννη το ακόλουθο περιστατικό: «Ο άγιος Ιωάννης είχε βαπτίσει κάπου στη Μικρά Ασία έναν νεαρό, πρώην ειδωλολάτρη, στον οποίον εμπιστεύτηκε τη φροντίδα της τοπικής επισκοπής, ενώ εκείνος έφυγε για να κηρύξει το Ευαγγέλιο. Όμως, κατά την απουσία του Ιωάννη, ο νέος αυτός διεφθάρη και άρχισε να πίνει και να κλέβει· έγινε μέλος μιας συμμορίας ληστών, οι οποίοι δρούσαν στα δάση, επιτιθέμενοι σε ανθρώπους τους οποίους κατέκλεβαν. Όταν μετά από λίγο καιρό επέστρεψε ο Ιωάννης άκουσε από τον επίσκοπο τι είχε συμβεί με το νεαρό. Αμέσως ο Απόστολος, χωρίς να χάσει χρόνο, βρήκε ένα άλογο και οδηγό κι έσπευσε στο δάσος όπου θα συναντούσε τους ληστές.
Ο άγιος, αναζητώντας, τους βρήκε και ήρθε αντιμέτωπος με τον αρχηγό της συμμορίας. Μόλις ο νεαρός αναγνώρισε τον Ιωάννη, έτρεξε αμέσως να κρυφτεί. Παρά την προχωρημένη ηλικία του ο Ιωάννης τον κυνήγησε. Μολονότι γέρων, τον πρόφθασε και τον έπιασε. Ο νεαρός έπεσε στα πόδια του Αποστόλου ντροπιασμένος, αδυνατώντας να τον κοιτάξει κατάματα. Ο Ιωάννης τον αγκάλιασε και τον φίλησε, όπως ο ποιμένας που βρίσκει το χαμένο του πρόβατο. Ο άγιος τον έφερε πίσω στην πόλη και τον βεβαίωσε εκ νέου στην πίστη, στερεώνοντάς τον στην ενάρετη ζωή. Αφού ευαρέστησε τον Θεό με τη ζωή του, ο άνδρας αυτός εισήλθε εν καιρώ στην ανάπαυση του Κυρίου».
Κατά τον Ευαγγελιστή της Αγάπης, η αγάπη δεν είναι μόνο λόγια, αλλά και έργα. «Τεκνία μου, μὴ ἀγαπῶμεν λόγῳ μηδὲ τῇ γλώσσῃ, ἀλλ᾿ ἐν ἔργῳ καὶ ἀληθείᾳ» (Α΄Ιωάν. 3,18).
Ἀπολυτίκιον ἦχος β΄.
Ἀπόστολε Χριστῷ τῷ Θεῷ ἠγαπημένε, ἐπιτάχυνον, ῥῦσαι λαὸν ἀναπολόγητον, δέχεταί σε προσπίπτοντα, ὁ ἐπιπεσόντα τῷ στήθει καταδεξάμενος, ὃν ἱκέτευε, Θεολόγε, καὶ ἐπίμονον νέφος ἐθνῶν διασκεδάσαι, αἰτούμενος ἡμῖν εἰρήνην, καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς