Ο Άγιος Ιωάννης έχει καταταγεί στους Νεομάρτυρες του Χριστού, τους περίδοξους Αθλητές της πίστεώς μας. Γεννήθηκε στην Κόνιτσα της Ηπείρου, το 1780 με το όνομα Χασάν από γονείς Μουσουλμάνους, και μάλιστα, από πατέρα «ιεροδιδάσκαλο» στο Ισλάμ. Όταν ήταν 20 ετών, αναλαμβάνει υπηρεσία ως Δερβίσης στο Βραχώρι της Αιτωλίας, κοντά στον διοικητή Γιουσούφ Αράπη. Ο νεαρός δερβίσης, άνθρωπος με αγαθή ψυχή συμπονούσε τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τους χριστιανούς που διώκονταν για την πίστη τους.
Στο Βραχώρι, (το σημερινό Αγρίνιο) αρχίζει δειλά - δειλά να αποκαλύπτει τα χριστιανικά του συναισθήματα, τα οποία, ως τότε, έκρυβε μέσα στην πολύτιμη ψυχή του. Αγαπούσε την Ορθοδοξία κατά βάθος, και την Μεγάλη Τεσσαρακοστή ζήτησε να μάθει για την χριστιανική πίστη από σεβάσμιο ιερέα. Τα βράδια της Μ. Εβδομάδος παρακολουθούσε κρυφά από κάποιο παράθυρο τις Ιερές Ακολουθίες του Εσταυρωμένου Χριστού.
Από αυτό το σημείο αρχίζει και η ορθόδοξη χριστιανική ζωή του Χασάν, «πετάει» τα ενδύματα του Μουσουλμάνου, και ντύνεται τα ενδύματα του Ρωμιού. Η νέα του ζωή εγκαινιάζεται με το Άγιο Βάπτισμα που δέχεται στην Ιθάκη, ονομαζόμενος πλέον Ιωάννης. Για να μην δώσει στόχο στους Τούρκους, το παλικάρι μεταβαίνει για να βαπτισθεί στο νησί της Ιθάκης. Έπειτα επανέρχεται στην Αιτωλία και συγκεκριμένα στο χωριό Μαχαλάς, (δεν γυρίζει στο Βραχώρι), αφού κινδύνευε η ίδια του η ζωή. Στο Μαχαλά (σημερινές Φυτείες) διάγει μία ταπεινή ζωή, εργάζεται ως αγροφύλακας, ενώ νυμφεύεται επίσης Ορθόδοξη Ρωμιά. Όμως ο πατέρας του μαθαίνει για την νέα – αλλαγμένη ζωή του και στέλνει αντιπροσώπους του, ώστε να τον μεταπείσουν να αλλαξοπιστήσει, αλλά ο Ιωάννης τους διώχνει.
Κατόπιν, συλλαμβάνεται από τον Μουσελίμη του Βραχωρίου Ελμάς για απολογία, στον οποίο διατρανώνει την αγάπη του για τον Λυτρωτή του Χριστό. Επακόλουθο της ομολογίας του αυτής, είναι τα Μαρτύρια που υφίσταται. Τον βασάνισαν χωρίς λύπηση, του φόρεσαν βαριά αλυσίδα στο λαιμό, έδεσαν τα πόδια σε βαρύ ξύλο και τον ράβδισαν ανελέητα. Ο Ιωάννης δεν διαμαρτύρονταν, αλλά προσεύχονταν στον Κύριο να τον βοηθήσει. Στο τέλος, οι Τούρκοι τον κρεμούν σε ένα δένδρο (ίσως πλάτανο) στον περίβολο του Αγίου Δημητρίου Αγρινίου, και τον αποκεφάλισαν στις 23 Σεπτεμβρίου του 1814.
Τα τίμια λείψανά του κάποιοι τολμηροί χριστιανοί τα μετέφεραν στην ιστορική Ιερά Μονή Προυσού. Το 1974 βρέθηκαν να ευωδιάζουν επιτελώντας πολλά θαύματα. Το Αγρίνιο και η Κόνιτσα τιμούν την ιερή του μνήμη την ημέρα του μαρτυρίου του.
Ἀπολυτίκιον
Τῆς Κονίτσης τὸν γόνον, Βραχωρίου τὸ καύχημα, καὶ Χριστοῦ ὁπλίτην τὸν νέον Ἰωάννην τιμήσωμεν· ἐκ ρίζης γὰρ δυσώδους προελθῶν, ἐνήθλησε λαμπρῶς ὑπὲρ Χριστοῦ, καὶ κινδύνων ἑξαιτεῖται ἀπαλλαγήν, τοῖς πρὸς αὐτὸν κραυγάζουσι· Δόξα τῷ δεδωκότι σοὶ ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ χορηγοῦντι διὰ σου, ἡμῖν παθῶν ἐκλύτρωσιν.
Μεγαλυνάριον
Ἒχων παρρησίαν πρὸς τὸν Χριστόν, ὡς αὐτοῦ ὁπλίτης, Ἰωάννη νεοφανής, πρέσβευε ἀπαύστως, παθῶν καὶ πικρῶν νόσων, λυτροῦσθαι τοὺς τιμῶντας, τὴν θείαν μνήμην σου.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς