Ευχή για την ευλογία της αμπέλου
Στη Μεγάλη Δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (6 Αυγούστου) οι πιστοί χριστιανοί συνηθίζουν να προσφέρουν τα πρώτα σταφύλια από το αμπελώνα τους, για να ευλογηθούν από τον ιερέα στο τέλος της Θ. Λειτουργίας. Η ευλόγηση αυτή είναι μία αγαπημένη συνήθεια βαθύτατα θεολογική και λαογραφική, με την οποία εκφράζονται ευχαριστίες στον Δημιουργό Θεό για τους καρπούς της γης. Ο Κύριος είναι ο Δημιουργός του κόσμου και ο κυρίαρχος των εσχάτων. Αυτός είναι η άμπελος και εμείς τα κλήματα. Με τη Μεταμόρφωση του Κυρίου φωτίζεται όλος ο κόσμος γι’αυτό και η κτίση ανταποκρίνεται σε αυτή τη δωρεά του Δημιουργού και Τον ευχαριστεί. Εξάλλου από τα σταφύλια παράγεται ο οίνος, τον οποίο ο Χριστός ευλόγησε στην Κανά και με αυτόν μαζί με τον άρτο παρέδωσε τον Μυστικό Δείπνο στους Μαθητές, δηλαδή τη Θεία Ευχαριστία.
Επιπλέον ο άνθρωπος προσκομίζοντας τις απαρχές των καρπών για ευλογία, αναθέτει την ελπίδα της επιβίωσής του στον Θεό, από τον οποίον ζητά να συνεργήσει για να επιτύχει την καλή σοδειά. Η ευχή για την ευλογία των σταφυλιών που διαβάζει ο ιερέας είναι η ακόλουθη:
«Εὐλόγησον, Κύριε, τὸν καρπὸν τοῦτον τῆς ἀμπέλου τὸν νέον, ὃν διὰ τῆς τοῦ ἀέρος εὐκρασίας, καὶ τῶν σταγόνων τῆς βροχῆς, καὶ τῆς τῶν καιρῶν γαλήνης εἰς ταύτην τὴν ὡριμοτάτην στάσιν ἐλθεῖν ηὐδόκησας, ἵνα ᾖ ἐν ἡμῖν τοῖς ἐξ αὐτοῦ τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου μεταλαμβάνουσιν εἰς εὐφροσύνην, καὶ τοῖς προσενέγκασι δῶρον εἰς ἐξιλασμὸν ἁμαρτιῶν, διὰ τοῦ ἱεροῦ καὶ ἁγίου Σώματος καὶ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ σου· μεθ᾿ οὗ εὐλογητὸς εἶ, σὺν τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».
Ο Καθηγητής του Α.Π.Θ. Παν. Σκαλτσής σημειώνει ότι η ευλογία της αμπέλου στηρίζεται σε παλαιό λειτουργικό τυπικό των Κασούλων (12ος αι.) και γίνεται από το ιερέα μετά τη Θεία Λειτουργία: «η Εκκλησία κατά παλαιά συνήθεια ευλογούσε πάντοτε τον τρύγο και τα σταφύλια, όπως ακριβώς έκανε και με τις άλλες απαρχές και τα πρωτογεννήματα. Υπάρχει μάλιστα και κανόνας που επιβάλλει την ευλογία του σίτου και της σταφυλής, πριν αυτά αναλωθούν από τους πιστούς. Συνέχεια αυτής της παράδοσης είναι ακριβώς και η ευλογία των σταφυλιών κατά την 6η Αυγούστου, εορτή της Μεταμορφώσεως».
ΠΗΓΗ: Περιοδ. «᾿Εφημέριος», Σεπτέμβριος 2000, σελ. 11-14.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς