«Ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθώς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοί ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσιν ὕδατος ζῶντος» (Ἰω. 7,37-38).
Την Τετάρτη μετά την Κυριακή του Παραλύτου, η Εκκλησία μας πανηγυρίζει την Δεσποτική εορτή της Μεσοπεντηκοστής, 25 ημέρες μετά το Πάσχα και 25 ημέρες προ της Πεντηκοστής. Είναι δηλαδή ένας σταθμός, ανάμεσα στο Πάσχα και την Πεντηκοστή, με θέμα εορτολογικό, θεολογικό και διδακτικό.
Δεν έχει δικό της θέμα η ημέρα αυτή αλλά συνδυάζει τα θέματα, του Πάσχα αφ’ ενός και της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος αφ’ ετέρου, και «προφαίνει» την δόξα της Αναλήψεως του Κυρίου, που θα εορτασθεί μετά από 15 ημέρες.
Μεσούσης της εορτής του Ιουδαϊκού Πάσχα, ο Χριστός ανεβαίνει στο Ιερό και διδάσκει. Η Ευαγγελική περικοπή της Μεσοπεντηκοστής αναφέρεται στο διάλογο του Χριστού με Ιουδαίους διδασκάλους στο Ναό του Σολομώντος. Η διδασκαλία Του προκαλεί τον θαυμασμό, ο Χριστός είναι διδάσκαλος. Εκείνος που διδάσκει στον Ναό, στο μέσον των διδασκάλων του Ιουδαϊκού λαού, στο μέσον της εορτής, είναι ο Μεσσίας, ο Χριστός, ο Λόγος του Θεού. Αυτός που αποδοκιμάζεται από τους δήθεν σοφούς του λαού Του είναι η του Θεού Σοφία. Από αυτόν τον διάλογο εμπνέεται μεγάλο μέρος της υμνογραφίας της εορτής. «Ἑστὼς διδάσκει τῆς ἑορτῆς ἐν μέσῳ, Χριστὸς Μεσσίας τῶν διδασκάλων μέσον».
Στον διψασμένο άνθρωπο η διδασκαλία του Κυρίου ήλθε ως ύδωρ ζων, ως ποταμός χάριτος που δρόσισε το πρόσωπο της γης. Ο Χριστός είναι η πηγή της χάριτος, «ἡ πηγή ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον» (Ἰω. δ’,14), που ξεδιψά και αρδεύει τις ψυχές των ανθρώπων.
Ἀπολυτίκιον ἑορτῆς. Ἦχος πλ. δ’.
Μεσούσης τῆς ἑορτῆς διψῶσάν μου τήν ψυχήν εὐσεβείας πότισον νάματα· ὅτι πᾶσι, Σωτήρ ἐβόησας· Ὁ διψῶν ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω. Ἡ πηγή τῆς ζωῆς, Χριστέ ὁ Θεός, δόξα σοι.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’.
Τῆς ἑορτῆς τῆς νομικῆς μεσαζούσης ὁ τῶν ἁπάντων ποιητής καί δεσπότης πρός τούς παρόντας ἔλεγες, Χριστέ ὁ Θεός· Δεῦτε καί ἀρύσασθαι ὕδωρ ἀθανασίας. Ὅθεν σοι προσπίπτομεν καί πιστῶς ἐκβοῶμεν· Τούς οἰκτιρμούς σου δώρησαι ἡμῖν, σύ γάρ ὑπάρχεις πηγή τῆς ζωῆς ἡμῶν.
Δόξα... Καὶ νῦν... Ἦχος δ'.
Φωτισθέντες ἀδελφοί, τῇ Ἀναστάσει τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, καὶ φθάσαντες τὸ μέσον τῆς ἑορτῆς τῆς δεσποτικῆς, γνησίως φυλάξωμεν τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ, ἵνα ἄξιοι γενώμεθα καὶ τὴν Ἀνάληψιν ἑορτάσαι, καὶ τῆς παρουσίας τυχεῖν τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς