Την πρώτη Κυριακή μετά την Μεσοπεντηκοστή, εορτάζομε τη συνάντηση της Αγίας Φωτεινής της Σαμαρείτιδος με τον Χριστό και τη μνήμη της στις 26 Φεβρουαρίου.
Ο διάλογος της Σαμαρείτιδος με τον Χριστό πρόσφερε πολλαπλές εκπλήξεις και θαυμαστές αποκαλύψεις. Το «ύδωρ το ζων» που της προσφέρει ο Κύριος δεν ξεδιψά τη σωματική δίψα, αλλά είναι αστείρευτη πηγή αιώνιας ζωής. Η πρόκληση αυτή ξυπνά την πνευματική αναζήτηση της γυναίκας και δέχεται το λόγο – θαύμα της αποκάλυψης από τον Χριστό ότι δεν έχει άνδρα «πέντε άνδρες είχες και αυτός που έχεις δεν είναι άνδρας σου». Στην ερώτησή της για τον τόπο λατρείας του Θεού, παίρνει την απάντηση ότι ο άνθρωπος όταν λατρεύει οπουδήποτε «εν Πνεύματι και Αληθεία», γίνεται αυτό που πιστεύει και λατρεύει. Η τελευταία αποκάλυψη της λατρείας του Θεού και ότι ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας, ικανοποίησε απόλυτα την υπαρξιακή αναζήτηση της ψυχής και η Σαμαρείτιδα από αμαρτωλή έγινε ισαπόστολος και αγία.
«Η Σαμαρείτιδα καθώς άκουσε από τον Χριστό τα εξαίσια και θεοπρεπή λόγια, αναπτερωμένη, μνημονεύει τον προσδοκώμενο και ποθούμενο Μεσσία, τον λεγόμενο Χριστό που όταν έρθει θα μας τα διδάξει όλα. Βλέπετε πώς ήταν ετοιμότατη για την πίστη; Από πού θα γνώριζε τούτο, αν δεν είχε μελετήσει τα προφητικά βιβλία με πολλή σύνεση; Έτσι προλαβαίνει περί του Χριστού ότι θα διδάξει όλη την αλήθεια. Μόλις την είδε ο Κύριος τόσο θερμή της λέγει απροκάλυπτα: Εγώ είμαι ο Χριστός, που σου μιλώ. Εκείνη γίνεται αμέσως εκλεκτή ευαγγελίστρια και αφήνοντας τη υδρία και το σπίτι της τρέχει και παρασύρει όλους τους Σαμαρείτες προς τον Χριστό και αργότερα με τον υπόλοιπο φωτοειδή βίο της (ως Αγία Φωτεινή) σφραγίζει με το μαρτύριο την αγάπη της προς τον Κύριο». (Απόσπασμα ομιλίας Αγίου Γρηγορίου Παλαμά)
Επομένως, η Αγία Φωτεινή μετά από την θαυμαστή συνομιλία, πίστεψε με ιερό πόθο στον Χριστό ως Μεσσία και κάλεσε τους συγγενείς και συμπολίτες της να τρέξουν κι αυτοί να Τον συναντήσουν. Ο Χριστός έμεινε δύο ημέρες στη Συχάρ και τους μετέδωσε τον Λόγο και την ευλογία Του. Στη συνέχεια, βαπτίσθηκε από τους Αποστόλους την ημέρα της Πεντηκοστής, μετά την Ανάσταση του Κυρίου. Μαζί της βαπτίστηκαν και οι δύο γιοι της καθώς και οι πέντε αδερφές της. Με την συνοδεία όλης της οικογένειάς της, των γιων της και των αδερφών της κήρυξε τον λόγο του Χριστού στην Συρία, στην Φοινίκη, στην Παλαιστίνη, στην Αίγυπτο, στην Καρχηδόνα και τελικά στη Ρώμη.
Η Αγία κήρυξε τον λόγο του Χριστού με θέρμη σε όσα μέρη την αξίωσε η χάρη Του να ταξιδέψει. Κάποια στιγμή έφτασε και στην Καρθαγένη στη Βόρεια Αφρική. Μαζί της συμπορεύονταν πάντα οι πέντε αδερφές της (Ανατολή, Φωτώ, Φωτίς, Παρασκευή και Κυριακή) και ο μικρός γιος της ο Ιωσής.
Ο μεγάλος της γιος Βίκτωρ ήταν στρατιώτης στον Ρωμαϊκό στρατό και έφερε το βαθμό του στρατηλάτη. Ο Νέρων, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας τότε, μη γνωρίζοντας ότι ο Βίκτωρ ήταν χριστιανός, του ανέθεσε να διώξει τους Χριστιανούς στην Ιταλία. Ο Βίκτωρ πήγε στην Ιταλία αλλά φυσικά αρνήθηκε να φέρει σε πέρας τον διωγμό. Ο δούκας Σεβαστιανός, φίλος του Βίκτωρα προσπάθησε να τον μεταπείσει αλλά αντί αυτού και με την χάρη του Ιησού Χριστού, μεταπείστηκε και ο ίδιος και βαπτίστηκε χριστιανός. Ο Νέρων πληροφορήθηκε τα γεγονότα αυτά και κάλεσε στη Ρώμη τόσο τον Βίκτωρα, που είχε λάβει το χριστιανικό όνομα Φωτεινός, και τον Σεβαστιανό, όσο και την Αγία Φωτεινή με τις αδερφές της και τον μικρό της γιο. Στην προσπάθειά του να τους αλλάξει την πίστη, ο Νέρων χρησιμοποίησε όσα δόλια μέσα και όσα βασανιστήρια γνώριζε. Η Αγία Φωτεινή και οι υπόλοιποι μάρτυρες δεν λύγισαν ούτε στιγμή και συνεχώς δοξολογούσαν τον Ιησού Χριστό.
Πολλά θαύματα έλαβαν χώρα την ώρα του μαρτυρίου, αφού όλοι οι μάρτυρες ήταν σώοι κι αβλαβείς. Αυτό θύμωσε τον Νέρωνα αλλά ταυτόχρονα πολλοί θεατές βλέποντας τα θαύματα αυτά πίστεψαν στον Χριστό και βαπτίσθηκαν χριστιανοί. Η αγία Φωτίς τεντώθηκε σε δύο δένδρα, τα οποία αφέθηκαν και την έσχισαν στα δύο. Οι άλλοι μάρτυρες θανατώθηκαν με ξίφος. Μετά από ατελείωτα μαρτύρια που υπέστη η Αγία Φωτεινή, φυλακίστηκε και μέσα στην φυλακή παρέδωσε την ψυχή της στον Κύριο. Για τη μεγάλη αποστολική δράση της, η Εκκλησία μας την ονομάζει Ισαπόστολο.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Φωτεινὴν καὶ Φωτίδα καὶ Φωτώ ἀνυμνήσωμεν, σὺν Ἀνατολῆ Φωτεινὸν τε Ἰωσῆν θείοις ἄσμασιν, ὁμοῦ Κυριακὴν, Παρασκευήν, τοὺς Μάρτυρας Χριστοῦ περιφανεῖς· θείαν χάριν γὰρ αἰτοῦνται καὶ φωτισμόν, τοῖς πίστει ἀνακράζουσι· δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι δι’ ὑμῶν πᾶσιν ἰάματα.
Ἐκ τῆς Ἰερᾶς Μονῆς