Στα τροπάρια που ψάλλονται την περίοδο
της Τεσσαρακοστής η Εκκλησία μας τονίζει συνεχώς ότι η νηστεία πρέπει να
συνδυάζεται με εντονότερο πνευματικό και ηθικό αγώνα. Την Α΄εβδομάδα των
Νηστειών, στο ιδιόμελο του Εσπερινού της Πέμπτης, αναλύεται το περιεχόμενο της
αληθινής νηστείας και ο τρόπος εφαρμογής της.
«Νηστεύοντες ἀδελφοὶ σωματικῶς, νηστεύσωμεν καὶ πνευματικῶς, λύσωμεν πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διαρρήξωμεν στραγγαλιάς, βιαίων συναλλαγμάτων· πᾶσαν συγγραφήν ἄδικον διασπάσωμεν, δώσωμεν πεινῶσιν ἄρτον, καὶ πτωχοὺς ἀστέγους εἰσαγάγωμεν εἰς οἴκους, ἵνα λάβωμεν παρὰ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τὸ μέγα ἔλεος».
Το κείμενο αυτό συναντάται και στον
Προφήτη Ησαΐα (58, 6-7). Ο Θεός δίνει απάντηση στους Ισραηλίτες διαμέσου του
Προφήτη, όταν εκείνοι παραπονούνται ότι ταλαιπωρούνται, αν και νηστεύουν: Και ο
Κύριος τους απαντά:
«Οὐχὶ τοιαύτην νηστείαν ἐγὼ ἐξελεξάμην,
λέγει Κύριος, ἀλλὰ λύε πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διάλυε στραγγαλιὰς βιαίων συναλλαγμάτων, ἀπόστελλε τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει καὶ πᾶσαν
συγγραφὴν ἄδικον διάσπα. Διάθρυπτε πεινῶντι τὸν ἄρτον
σου καὶ πτωχοὺς ἀστέγους
εἴσαγε εἰς τὸν οἶκόν σου· ἐὰν ἴδῃς γυμνόν, περίβαλε, καὶ ἀπὸ τῶν οἰκείων τοῦ σπέρματός σου οὐχ ὑπερόψει».
(=Δηλαδή, δεν εξέλεξα και δεν όρισα εγώ τέτοια νηστεία
λέγει ο Κύριος, δηλαδή υποκριτική, αλλά πρώτα λύσε κάθε δεσμό και σύνδεσμο με
την αδικία. Ακύρωσε και σχίσε τις διεστραμμένες συμφωνίες, τις οποίας εσύ διά
βίας και εξαναγκασμού έχεις συνάψει με τους άλλους. Στείλε ελεύθερους τους
συντετριμμένους από τον πόνο και την συμφορά, και κάθε συμβόλαιο άδικης
συναλλαγής σχίσε το. Κόβε το ψωμί σου και μοιράσου το με τον πτωχό. Βάλε
αστέγους στο σπίτι σου, εάν δεις γυμνό ντύσε τον και στους οικείους σου μη δείξεις
αδιαφορία και καταφρόνηση). Και δίνεται η επιβράβευση από τον Κύριο:
«Τότε μόνο θα λάμψετε σαν το φως της
αυγής και η υγεία σας θα αποκατασταθεί˙ η δικαιοσύνη θα βαδίζει ενώπιόν σας και
θα έχετε την δόξα μου ως οπισθοφυλακή. Θα με φωνάζετε, κι εγώ θα σας
αποκρίνομαι˙ θα γυρεύετε βοήθεια διά της προσευχής, κι εγώ θα σας απαντώ: «Ἰδοὺ πάρειμι.»
(Ησ. 58, 3-9)
Η αληθινή νηστεία απαιτεί όχι μόνο να
απέχουμε από συγκεκριμένα φαγητά, αλλά και να μετέχουμε σε έργα φιλανθρωπίας
και ελεημοσύνης, μεταξύ των οποίων είναι η εξάλειψη των αδικιών και η φιλοξενία
-ειδικά προς άτομα που βρίσκονται σε ανάγκη. Επομένως δεν μπορεί να υπάρξει
πραγματική νηστεία χωρίς αγάπη προς τον πλησίον, και ειδικά προς τους
συνανθρώπους μας που έχουν τις μεγαλύτερες ανάγκες.
Το περιεχόμενο της νηστείας είναι
κατ’εξοχήν πνευματικό, ηθικό και κοινωνικό, διότι ο Κύριος ζητά την άσκηση της
εντολής της Αγάπης: «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, καθὼς ἠγάπησα
ὑμᾶς ἵνα
καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους». (Ιωάν. 13, 34). Αυτήν την
αγάπη του Χριστού την χρεωστούμε στον συνάνθρωπο και σε όλη κτίση.
Τελικά ο κύριος σκοπός της νηστείας
είναι η ανανέωση της σχέσης μας με τον Θεό, που είναι η Αγάπη. Με την νηστεία
απέχουμε από τις γήϊνες απολαύσεις, για να απολαύσουμε την προσωπική επαφή μας
με τον Θεό.
Καλή
Σαρακοστή – Καλή Ανάσταση!
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς