Οι Άγιοι της Εκκλησίας μας συνιστούν
καθημερινή συναίσθηση της αμαρτωλότητος και πνεύμα μετανοίας κατά την προσευχή
μας στον Κύριο.
Ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος συμβουλεύει:
Αδελφοί, αυτή η ζωή είναι καιρός για μετάνοια. Είναι λοιπόν μακάριος όποιος
καθόλου δεν έπεσε στα δίχτυα του εχθρού. Αν πάλι κάποιος έτυχε να πέσει στα
δίχτυα του, αλλά τα έσχισε και πετάχτηκε και έφυγε από αυτόν, στη διάρκεια της
παρούσας ζωής, και τούτος είναι μακάριος, γιατί ζώντας ακόμη με σώμα κατάφερε
να ξεφύγει από τον πόλεμο, σαν το ψάρι που γλιτώνει από το δίχτυ. Το ψάρι που
ζει μέσα στο νερό, αν πιαστεί στο δίχτυ, αλλά το σχίσει και φύγει γρήγορα στον
βυθό, σώζεται· όταν όμως το ανεβάσουν στη στεριά, δεν μπορεί να βοηθήσει τον
εαυτό του.
Έτσι και εμείς. Όσο είμαστε σε αυτή τη
ζωή, έχουμε πάρει την εξουσία και τη δύναμη από τον Θεό να σπάσουμε μόνοι μας
τα δεσμά των θελημάτων του εχθρού και να πετάξουμε από επάνω μας το φορτίο των
αμαρτιών με τη μετάνοια και να φτάσουμε σώοι στη βασιλεία των ουρανών. Αν όμως
μας προλάβει το φοβερό πρόσταγμα του θανάτου και βγει η ψυχή από το σώμα, και
το σώμα κλειστεί στον τάφο, δεν μπορούμε πια να βοηθήσουμε τον εαυτό μας, όπως
ακριβώς και το ψάρι που το τράβηξαν έξω από το νερό και το έκλεισαν καλά στο
καλάθι. Αδελφέ, μην πεις: «Σήμερα θα αμαρτήσω και αύριο θα μετανοήσω», γιατί
δεν μπορείς να είσαι σίγουρος. Για το αύριο ο Κύριος θα φροντίσει.
Αδελφέ, κάθε μέρα να περιμένεις τον
θάνατό σου και να ετοιμάζεσαι για εκείνη την πορεία. Γιατί το φοβερό πρόσταγμα
θα έρθει την ώρα που δεν το περιμένεις, και αλίμονο σε όποιον βρεθεί
απροετοίμαστος. Αν μάλιστα είσαι νέος, πολλές φορές ο εχθρός (διάβολος) σου
ψιθυρίζει: «Νέος είσαι ακόμη· απόλαυσε τις ηδονές σου, και στα γεράματα
μετανοείς. Γνωρίζεις βέβαια πολλούς που και εδώ απόλαυσαν τις ηδονές και έπειτα
μετανόησαν και κέρδισαν τα ουράνια αγαθά. Τι θέλεις λοιπόν από αυτή την ηλικία
να ταλαιπωρείς το σώμα σου; Δεν σκέφτεσαι μήπως αρρωστήσεις;»
Εσύ όμως να αντισταθείς στον εχθρό και
να πεις: «Διώκτη και εχθρέ των ψυχών! Πάψε να μου ψιθυρίζεις τέτοια πράγματα.
Αν ο θάνατος με βρει στα νιάτα μου και δεν προλάβω να γεράσω, τι θα απολογηθώ
μπροστά στο δικαστικό βήμα του Χριστού; Γιατί βλέπω πολλούς νέους να πεθαίνουν
και γέρους να ζουν πολλά χρόνια, και είναι άγνωστη στους ανθρώπους η ώρα του
θανάτου. Αν λοιπόν με βρει ο θάνατος, μπορώ να πω τότε στον Κριτή· “Ο θάνατος
με πήρε νέο και γι’ αυτό γύρισέ με στη ζωή, για να μετανοήσω”; Όχι βέβαια.
»Άλλωστε βλέπω πώς δοξάζει ο Κύριος
όσους τον υπηρετούν από τα νιάτα μέχρι τα γεράματα. Ο ίδιος είπε στον προφήτη
Ιερεμία· “Θυμήθηκα το έλεος της νιότης σου και την αγάπη της ωριμότητάς σου,
καθώς ακολουθούσες πιστά τον άγιο Θεό του Ισραήλ” (Ιερ. 2:2). Αντίθετα, βλέπω
πώς έλεγξε ο προφήτης Δανιήλ, αν και ήταν νέος, εκείνον που από τα νιάτα του ως
τα γεράματα πορεύτηκε με τον λογισμό της πλάνης· του είπε· “Γερασμένε μέσα στην
κακία, τώρα σε βρήκαν οι αμαρτίες που έκανες προηγουμένως” (Δαν. Σωσάννα 52).
»Γι’ αυτό και το άγιο Πνεύμα μακαρίζει
όσους από τα νιάτα τους σηκώνουν τον ζυγό του Χριστού και λέει· “Είναι καλό για
τον άνθρωπο να σηκώσει τον ζυγό από τα νιάτα του” (Θρ. Ιερ. 3:27). Φύγε λοιπόν
μακριά μου, εργάτη της ανομίας και κακέ σύμβουλε. Ο Κύριος ο Θεός να αχρηστέψει
τα τεχνάσματά σου, και εμένα να με σώσει από τις παγίδες σου με τη δύναμη και
τη χάρη του».
ΠΗΓΗ: ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ, τ. Α’, Υπόθεση Β’, σ.
50, και Ε’, σ. 61. Εκδόσεις Το Περιβόλι της Παναγίας, Θεσσαλονίκη 2001.
Ο Μέγας Βασίλειος, ο ουρανοφάντορας
αυτός Άγιος χαρακτηρίζει την αμαρτία σαν αρρώστια της ψυχής, και προτείνει για
φάρμακο την μετάνοια.
«Για την αμαρτία σου να κλαις», λέγει ο
Άγιος, «διότι αυτή είναι εκείνη που συντελεί στην αρρώστια της ψυχής σου, ακόμη
και στον αιώνιο θάνατό της». Η αμαρτία σου είναι άξια πένθους και ασιγήτων
στεναγμών. Μακάρι για τις αμαρτίες σου να χύνεις κάθε μέρα δάκρυα μετανοίας και
να μη σταματά να ανεβαίνει από το βάθος της καρδιάς σου ο στεναγμός. Και ερωτώ
κι εγώ, αν όλοι οι άγιοι κλαίνε για τις ασήμαντες αμαρτίες τους, εγώ κι εσύ τι
πρέπει να κάνουμε;
Και ο Άγιος συνεχίζει: «κι ο απόστολος
Παύλος έκλαιγε αφού εδίωξε την εκκλησίαν του Χριστού και ομολογούσε
συντετριμμένος ότι ο Θεός αμαρτωλούς ήλθε να σώσει, ο πρώτος ειμί εγώ. Δεν
έλεγε ήμουν, αλλά είμαι, είμαι αμαρτωλός.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς