Η σπουδαιότης του Μυστηρίου της Εξομολογήσεως

 Το μυστήριο της Μετανοίας ή Εξομολογήσεως, όπως λέγεται, καθώς και τα άλλα μυστήρια διενεργείται από τον ίδιο τον Χριστό, διά της Ιερωσύνης, που είναι έργο των Επισκόπων και διά εκείνων των Ιερέων. Η αξία της μετανοίας είναι πολύ μεγάλη, διότι οριοθετεί τη σχέση των ανθρώπων με τον Θεό. Για τον λόγο αυτό η αναγκαιότητα της μετανοίας αποτελεί πάντοτε τον σκοπό του κηρύγματος της Εκκλησίας. Η μετάνοια είναι ο τρόπος για να ανακαινίζει ο Χριστιανός την ψυχή του και να την καθαρίζει από τις αμαρτίες, που διαπράχθηκαν μετά το βάπτισμα, γι’ αυτό ονομάζεται και «δεύτερο βάπτισμα». 

 

Η μετάνοια διαφυλάσσει και διατηρεί τον άνθρωπο ελεύθερο από την δουλεία της αμαρτίας και του διαβόλου. Και αφορά όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως αξιωμάτων ή θέσεων. Το δικαίωμα στην αληθινή ζωή, το προσφέρει ο Θεός στον άνθρωπο, καθώς τον καλεί να επιστρέψει από την αμαρτία και να Τον συναντήσει μέσα από τη ζωή της Εκκλησίας και κυρίως μέσα από το μυστήριο της Μετανοίας. Όταν μετανοείς, πρέπει να μετανοείς ειλικρινά και αληθινά, γιατί αλλιώς η μετάνοια είναι τυπική, πρόχειρη και χλιαρή. Τα βασικά ερωτήματα που θέτουμε στον εαυτό μας είναι γύρω από τους εξής τέσσερις άξονες:

1. Αγαπάς τον Θεό; Πώς είναι η σχέση σου μαζί Του;  

2. Αγαπάς τον πλησίον σου ή μήπως τον μισείς και κατακρίνεις; Πώς είναι η σχέση σου με τους συνανθρώπους σου στην οικογένεια, στο επάγγελμα, στην κοινωνία;

3. Πιστεύεις στο Λόγο του Θεού; Μελετάς την Αγία Γραφή, για να τρέφεσαι πνευματικά και να εφαρμόζεις το θέλημά Του; Εμπιστεύεσαι τη ζωή σου στο Θεό; 

4. Μήπως είσαι γεμάτος από υπερηφάνεια και φιλοδοξία; Ποια η σχέση σου με τον εαυτό σου; Τα ενδιαφέροντά σου; 

Γύρω από αυτά τα ερωτήματα συμβαίνουν γεγονότα που αποτελούν την τετραπλή μάζα του κακού και τα οποία είναι η αιτία όλων των άλλων αμαρτημάτων μας. Αυτά είναι οι τέσσερις κυριότερες ρίζες, από τις οποίες φυτρώνουν όλα τα άλλα αμαρτήματα, στα οποία πέφτουμε όλοι.

Μια σωστή εξομολόγηση έχει τα ακόλουθα δέκα ιδιώματα:

1.      Είναι σύντομη αλλά και περιεκτική, γίνεται δηλαδή χωρίς παραλείψεις αλλά και χωρίς περιττολογίες, κενολογίες, ταυτολογίες, λοξοδρομίες.

2.      Είναι ταπεινή, γίνεται δηλαδή με συναίσθηση αμαρτωλότητας και ενοχής, συναίσθηση που αντανακλάται στα λόγια και σε όλη την εμφάνιση του Χριστιανού.

3.      Είναι ειλικρινής, δεν περιέχει δηλαδή τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από την καθαρή αλήθεια, χωρίς προφάσεις, χωρίς δικαιολογίες, χωρίς ενοχοποίηση όχι μόνο άλλων ανθρώπων, μα ούτε και αυτού του διαβόλου!

4.      Είναι άμεση, γίνεται δηλαδή χωρίς αναβολή. Μόλις η συνείδηση σε ελέγξει για αμαρτία, πρέπει να τρέξεις στον Πνευματικό να την εξομολογηθείς, γιατί δεν ξέρεις ποια στιγμή θα σ’ επισκεφθεί απροειδοποίητα ο θάνατος.

5.      Είναι διακριτική, χαρακτηρίζεται δηλαδή από ευθυκρισία, ορθοφροσύνη και σύνεση, καθώς και από διατύπωση σαφή, προσεκτική και εύτακτη.

6.      Είναι πλήρης, περιλαμβάνει δηλαδή όλα τα αμαρτήματα. Τίποτα δεν πρέπει να παραλείπεται, για να ειπωθεί σε άλλον πνευματικό.

7.      Είναι τελωνική, γίνεται δηλαδή με βαθειά ευλάβεια και συντριβή, με μία αγία εντροπή, σαν εκείνη του τελώνη της ευαγγελικής παραβολής, που δεν τολμούσε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, αλλά χτυπούσε το στήθος του κι έλεγε: «Θεέ μου, σπλαχνίσου με τον αμαρτωλό» (Λουκ.18:13).

8.      Eίναι μυστική, δηλαδή πέρα από τον Ιερέα-Πνευματικό και τον εξομολογούμενο χριστιανό, ούτε μαθαίνει ούτε επιτρέπεται να μάθει άλλος κανείς το περιεχόμενο της εξομολογήσεως. Αν κάποιος –πράγμα απίθανο και πρακτικά, βέβαια, σχεδόν αδύνατο– ακούσει την εξομολόγηση άλλου, έχει χρέος να μην αποκαλύψει ποτέ και σε κανέναν, αλλά να πάρει μαζί του στον τάφο ό,τι άκουσε. Πολύ περισσότερο ο Πνευματικός δεν μπορεί να φανερώσει σε καμία περίπτωση αμαρτίες που του εξομολογήθηκαν, έστω κι αν αυτό το πληρώσει με τη ζωή του.

9.      Είναι αρχή νέας ζωής. Μαζί με την εξομολόγηση παίρνεις στέρεη απόφαση ν’αγωνιστείς ευσυνείδητα, ώστε όχι μόνο να μην επαναλάβεις τα αμαρτήματα που εξομολογήθηκες, αλλά και να επανορθώσεις, αν αυτό είναι πρακτικά δυνατό, ό,τι κακό έκανες (λ.χ. να αποζημιώσεις όποιον αδίκησες, να επιστρέψεις κάτι που έκλεψες, να ζητήσεις συγνώμη απ’αυτόν που έβρισες κ.ο.κ.). Σε αντίθετη περίπτωση η μετάνοιά σου δεν είναι αληθινή.

10.    Συνοδεύεται, τέλος, από πρόθυμη αποδοχή του επιτιμίου ή του κανόνα, που ίσως θα σου ορίσει ο πνευματικός (νηστεία ή ελεημοσύνη ή οτιδήποτε άλλο θεωρήσει πρόσφορο), και που δεν αποτελεί «ποινή» ή «τιμωρία», αλλά ένα θεραπευτικό και παιδαγωγικό μέσο, που αποσκοπεί στην πνευματική υποβοήθησή σου.       

ΠΗΓΗ: Ιερά Μονή Παρακλήτου

Αίνοι του Τριωδίου. Ἦχος β’.

Στίχ. Αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν κυμβάλοις εὐήχοις, αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν κυμβάλοιςἀλαλαγμοῦ. Πᾶσα πνοὴ αἰνεσάτω τὸν Κύριον.

Τὴν τοῦ Ἀσώτου φωνὴν προσφέρω σοι Κύριε΄ Ἥμαρτον ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν σου ἀγαθέ· ἐσκόρπισα τὸν πλοῦτον τῶν χαρισμάτων σου· ἀλλὰ δέξαι με μετανοοῦντα, Σωτὴρ καὶ σῶσόν με.

Ἦχος δ´.

Στίχ. Ἀνάστηθι, Κύριε, ὁ Θεός μου, ὑψωθήτω ἡ χείρ σου, μὴ ἐπιλάθῃτῶν πενήτων σου εἰς τέλος.

Ὡς ὁ Ἄσωτος Υἱός, ἦλθον κἀγὼ Οἰκτίρμον, ὁ τὸν βίον ὅλον  δαπανήσας ἐν τῇ ἀποδημίᾳ· ἐσκόρπισα τὸν πλοῦτον, ὃν δέδωκάς μοι Πάτερ· δέξαι με μετανοοῦντα ὁ Θεός, καὶ ἐλέησόν με.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς