«Χαῖρε, κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ,
εὐλογημένη σύ ἐνν γυναιξίν».
(Λουκ.
α’,28-29)
Ο αρχάγγελος Γαβριήλ απεκάλεσε την
Παναγία «Κεχαριτωμένη». Της είπε: Η Παναγία αποκαλείται «κεχαριτωμένη» και
χαρακτηρίζεται «ευλογημένη», αφού ο Θεός είναι μαζί της. Κατά τον άγιο Γρηγόριο
τον Παλαμά, και άλλους αγίους Πατέρας, η Παναγία είχε ήδη χαριτωθή, και δεν
χαριτώθηκε την ημέρα του Ευαγγελισμού. Παραμένοντας μέσα στα άγια των αγίων του
Ναού, έφθασε στα άγια των αγίων της πνευματικής ζωής, που είναι η θέωση. Εάν το
προαύλιο του Ναού προοριζόταν για τους προσηλύτους και εάν ο κυρίως Ναός για
τους ιερείς, τα άγια των αγίων προορίζονταν για τον αρχιερέα. Εκεί εισήλθε η
Παναγία, δείγμα ότι έφθασε στη θέωση. Είναι γνωστό ότι στην χριστιανική εποχή ο
νάρθηκας προοριζόταν για τους κατηχουμένους και τους ακαθάρτους, ο κυρίως ναός
για τους φωτισθέντας, τα μέλη της Εκκλησίας, και τα άγια των αγίων γι’ αυτούς
που έφθασαν στην θέωση.
Έτσι, η Παναγία είχε φθάσει στην θέωση
και πριν ακόμη δεχθή την επίσκεψη του αρχαγγέλου. Για τον σκοπό αυτό
χρησιμοποίησε μία ειδική μέθοδο Θεογνωσίας και Θεοκοινωνίας, όπως ερμηνεύει
θαυμάσια και θεόπνευστα ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Πρόκειται για την ησυχία,
την ησυχαστική οδό. Κατάλαβε η Παναγία ότι δεν μπορεί κανείς να φθάση στον Θεό
με την λογική, την αίσθηση, την φαντασία και την ανθρώπινη δόξα, αλλά διά του
νού. Έτσι νέκρωσε όλες τις δυνάμεις της ψυχής που προέρχονται από την αίσθηση,
και διά της νοεράς προσευχής ενεργοποίησε τον νού. Με αυτόν τον τρόπο έφθασε
στην έλλαμψη και την θέωση. Και γι’ αυτό αξιώθηκε να γίνη Μητέρα του Χριστού,
να δώση την σάρκα της στον Χριστό. Δεν είχε απλώς αρετές, αλλά την θεοποιό Χάρη
του Θεού.
Η Παναγία είχε το πλήρωμα της Χάριτος
του Θεού, συγκριτικά με τους ανθρώπους. Βέβαια, ο Χριστός, ως Λόγος του Θεού,
έχει όλο το πλήρωμα των Χαρίτων, αλλά και η Παναγία έλαβε το πλήρωμα της
Χάριτος από το πλήρωμα των Χαρίτων του Υιού της. Γι’ αυτόν τον λόγο σε σχέση με
τον Χριστό είναι κατώτερη, αφού ο Χριστός είχε την Χάρη κατά φύσιν, ενώ η
Παναγία κατά μετοχήν, σε σχέση όμως με τους ανθρώπους είναι ανώτερη.
Η Παναγία είχε το πλήρωμα της Χάριτος,
εκ του πληρώματος των Χαρίτων του Υιού της, προ της συλλήψεως, κατά την σύλληψη
και μετά την σύλληψη. Πρό της συλλήψεως το πλήρωμα της Χάριτος ήταν τέλειο,
κατά την σύλληψη ήταν τελειότερο, και μετά την σύλληψη ήταν τελειότατο (άγ. Νικόδημος αγιορείτης). Με αυτόν τον
τρόπο η Παναγία ήταν παρθένος κατά το σώμα και παρθένος κατά την ψυχή. Και αυτή
η σωματική της παρθενία είναι ανώτερη και τελειότερη από την ψυχική παρθενία
των αγίων, που επιτυγχάνεται με την ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι
ευαγγελισμός του ανθρωπίνου γένους, πληροφορία ότι ενηνθρώπησε ο Υιός και Λόγος
του Θεού. Αυτή η παγκόσμια εορτή πρέπει να συντελέση στην προσωπική εορτή, στον
προσωπικό ευαγγελισμό. Πρέπει να δεχθούμε τα προοίμια της σωτηρίας μας, που
είναι η μεγαλύτερη είδηση στην ζωή μας.
Πηγή:
Ιεροθέου Μητροπολίτου Ναυπάκτου, Δεσποτικές εορτές, εκδ. Ιερά Μονή Γενεθλίου
της Θεοτόκου (Πελαγίας).
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’.
Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό
Κεφάλαιον, καί τοῦ ἀπ᾽ αἰῶνος Μυστηρίου ἡ
φανέρωσις· ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, Υἱός τῆς Παρθένου γίνεται, καί Γαβριήλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται. Διό καὶ ἡμεῖς σὺν αὐτῷ τῇ Θεοτόκῳ βοήσωμεν· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς