«Ἐν ᾗ μνείαν ποιούμεθα τῆς ἀπό τοῦ Παραδείσου
τῆς τρυφῆς ἐξορίας τοῦ πρωτοπλάστου Ἀδάμ».
Η έξωση του Αδάμ από τον Παράδεισο είναι
το γεγονός του πνευματικού θανάτου του ανθρώπου, του χωρισμού του από τον Θεό
διά της αμαρτίας. Από τότε άρχισε το ατέλειωτο δράμα του ανθρωπίνου
γένους. Ο Αδάμ και η Εύα τότε κάθισαν
απέναντι από τον κήπο της τρυφής και θρηνούσαν για το κακό, αναλογιζόμενοι την πρότερη ευδαιμονία τους. Η
ανάμνηση του αδαμιαίου θρήνου προτείνεται από την Εκκλησία μας, εν όψει της
αυστηρής νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής για τον σκληρό αγώνα κατά των
ψυχοκτόνων παθών μας.
Η σημερινή Ευαγγελική περικοπή
αναφέρεται στο λόγο του Χριστού για τη νηστεία, με την οποία εισερχόμαστε στη
Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Η νηστεία είναι παλαιά εντολή του Θεού και έχει την ίδια
ηλικία με την ανθρωπότητα, «συνηλικιῶτις τῆς ἀνθρωπότητος» λέγει ο Μέγας Βασίλειος.
Την όρισε ο Θεός στους πρωτόπλαστους σαν μέσο άσκησης πνευματικής και
σωματικής. Η απαγόρευση τροφής από ένα δένδρο ήταν η νηστεία των πρώτων
ανθρώπων. Η παράβαση όμως της νηστείας εκείνης είχε τρομερές συνέπειες για το
ανθρώπινο γένος. Το βαθύτερο και αληθινό νόημα της νηστείας το έδωσε ο Κύριος
στο Ευαγγέλιό του.
«Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί..» (Ματθ.στ´16). Δηλαδή, όχι τυπική κι
επιφανειακή νηστεία αλλά ουσιαστική, πνευματική, άσκηση σώματος και ψυχής. Η
αληθινή νηστεία δεν είναι απλή αποχή από τροφές, αλλά και πνευματική, αποχή από
πάθη. «Ἀληθὴς νηστεία ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, καταλαλιᾶς, ψευδοῦς καὶ ἐπιορκίας. Ἡ τούτων ἔνδεια, νηστεία ἔστιν ἀληθὴς καὶ εὐπρόσδεκτος» (Ἑσπερινὸς τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας). Είναι το μέσο διαπαιδαγώγησης για την κάθαρση από τα
πάθη και την μεταμόρφωση του ανθρώπου και την πορεία στο «καθ’ὁμοίωσιν». Συνοδεύεται με την
ταπείνωση, την προσευχή, την αγάπη. Έχει σχέση με τη γνήσια πνευματική ζωή κι
ενισχύεται με τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας μας.
Ἀπό Στιχηρὰ Κατανυκτικὰ Ἑσπερινοῦ
Ποίημα τοῦ κυρίου Ἰωσὴφ
Ἦχος β’. Τῶν ὑπὲρ νοῦν δωρεῶν
Τὸν τῆς Νηστείας καιρόν, φαιδρῶς ἀπαρξώμεθα, πρὸς ἀγῶνας
πνευματικοὺς ἑαυτοὺς ὑποβάλλοντες, ἁγνίσωμεν τὴν ψυχήν, τὴν σάρκα καθάρωμεν, νηστεύσωμεν ὥσπερ ἐν τοῖς βρώμασιν ἐκ παντὸς πάθους, τὰς ἀρετὰς τρυφῶντες
τοῦ Πνεύματος, ἐν αἷς διατελοῦντες πόθῳ, ἀξιωθείημεν πάντες, κατιδεῖν τὸ πάνσεπτον
Πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ τὸ ἅγιον Πάσχα, πνευματικῶς ἐναγαλλιώμενοι.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ.
β’.
Τῆς σοφίας ὁδηγέ, φρονήσεως χορηγέ, τῶν ἀφρόνων παιδευτά, καὶ πτωχῶν ὑπερασπιστά, στήριξον, συνέτισον τὴν καρδίαν μου Δέσποτα. Σὺ δίδου μοι λόγον, ὁ τοῦ Πατρός Λόγος, ἰδοὺ γὰρ τὰ χείλη μου, οὐ μὴ κωλύσω ἐν τῷ κράζειν σοι· Ἐλεῆμον, ἐλέησόν με τὸν παραπεσόντα.
Τῇ ἀφάτῳ σου εὐσπλαγχνία, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, τῆς τρυφῆς τοῦ Παραδείσου ἡμᾶς καταξίωσον, καὶ ἐλέησον, ὡς μόνος φιλάνθρωπος. Ἀμήν.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς