Γεννήθηκε στη Γαλάτεια της Παφλαγονίας από γονείς ευσεβείς και εύπορους και έλαβε καλή παιδεία. Ο Συμεών όμως αδιαφόρησε για τις κοσμικές θέσεις αφότου γνώρισε τον άγιο Συμεών τον Ευλαβή, μοναχό της Μονής Στουδίου, ο οποίος έγινε πνευματικός του διδάσκαλος. Από τον πνευματικό του έμαθε να ζει με προσευχή και νηστεία.
Ο Συμεών σε ηλικία 20 ετών κάποια νύχτα, καθώς προσευχόταν με δάκρυα και με καθαρό νου επικοινωνούσε με τον Θεό, γέμισε το δωμάτιό του με άπλετο φως. Ο ίδιος βρισκόταν μέσα στο θείο φως, και στα ύψη του ουρανού βλέπει μία ολόφωτη νεφέλη, γεμάτη από την άρρητη δόξα του Θεού. Στα δεξιά της, έστεκε ο πνευματικός του πατέρας Συμεών ο Ευλαβής.
Έμεινε σε έκσταση για πολύ, χωρίς να αισθάνεται εάν ήταν μέσα στο σώμα του. Το φως σιγά - σιγά υποχώρησε, ήλθε στον εαυτό του και χάρηκε για την θεία οπτασία.
Εικοσιέξι ετών εκάρη μοναχός στη Μονή Αγίου Μάμαντος και στη συνέχεια ως ηγούμενος αντιμετώπισε δυσάρεστες καταστάσεις από το φθόνο ασύνετων μοναχών και την εμπάθεια ανθρώπων. Επί 25 χρόνια ως ηγούμενος φώτισε πολλούς ανθρώπους με το φως της γνώσεως της νηπτικής θεολογίας και θεωρίας του θείου φωτός. Προς το τέλος αποσύρθηκε σε ησυχαστήριο της Αγίας Μαρίνας, πρόβλεψε την ημέρα του θανάτου και εκοιμήθη το έτος 1022 εν ειρήνη.
Για τη θεολογική του κατάρτιση, ο Όσιος Συμεών ονομάσθηκε Νέος Θεολόγος ή «ὁ Ἅγιος τοῦ φωτός». Κατά τις πνευματικές του αναβάσεις, επιδιδόμενος στην ησυχία, ελευθερωνόταν από την ύλη, η γλώσσα του γινόταν γλώσσα πυρός, συνέθετε και θεολογούσε θείους ύμνους, γινόταν ολόκληρος φως και θεωνόταν κατά χάριν. Άλλοτε, μαρτυρείται ότι βρισκόταν επάνω στη γη και έχοντας τα χέρια υψωμένα και προσευχόμενος, ήταν «ὅλος φωτὸς καὶ ὅλος λαμπρότητος». Από τα συγγράμματά του σώζονται 92 λόγοι, 282 πρακτικά και θεολογικά κεφάλαια, καθώς και θρησκευτικά ποιήματα.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείαν ἔλλαμψιν, Συμεὼν Πάτερ, εἰσδεξάμενος, ἐν τὴ ψυχή σου, φωστὴρ ἐν κόσμῳ ἐδείχθης λαμπρότατος, διασκεδάζων αὐτοῦ τὴν σκοτόμαιναν, καὶ πάντας πείθων ζητείν, ἣν ἀπώλεσαν, χάριν Πνεύματος. Αὐτὸν ἐκτενῶς ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς