Ο ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ – Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΑΤΕΡΙΝΟΥΣ




 


  Ο Μοναχισμός, ο πανάρχαιος αυτός εκκλησια-στικός θεσμός πρόσφερε στον άνθρωπο την πνευ-ματική του αναγέννηση και τον οδήγησε στην α-ληθινή εν Χριστώ ζωή. Οι μοναχοί υπενθυμίζουν τον προορισμό του κάθε ανθρώπου. Υπενθυμίζουν ότι σκοπός της μοναχικής ζωής αλλά και όλων των χριστιανών είναι το καθ’ομοίωσιν, μέσα από την κάθαρση, τον φωτισμό και τη θέωση. Με πρότυπο τον Ιησού Χριστό υπακούουν στο Ευαγγέλιο και επιδιώκουν να εφαρμόσουν απόλυτα την εντολή του Θεού «ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου… καὶ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν». 


Η μεγαλύτερη προσφορά του Μοναχισμού στον κόσμο είναι το έργο της προσευχής. Αυτή η προσευχή των ταπεινών μοναχών βοηθάει τον κόσμο κι επιμηκύνει το έλεος του Πανάγαθου Θεού. Παρά την δριμύτατη κριτική των ανθρώπων, οι μοναχοί προ-σεύχονται αδιαλείπτως για την σωτηρία όλων των ανθρώπων. 

   Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης γράφει: «Ο κόσμος νομίζει πως οι μοναχοί είναι ανώφελο γένος. Έχουν όμως άδικο να σκέφτονται έτσι. 


 Δεν ξέρουν πως ο μοναχός προσεύχεται για όλον τον κόσμο. Δεν βλέπουν τις προσευχές του και δεν γνωρίζουν με πόση ευσπλαχνία τις δέχεται ο Κύριος. Οι μοναχοί κάνουν μεγάλο αγώνα, και θα είναι μεγάλοι κοντά στο Θεό». 

 Παρόλες τις δυσκολίες, ο Μοναχισμός συνέχισε την ιστορία του. Από τον προηγούμενο αιώνα, ακμάζει και ο γυναικείος μοναχισμός ως λόγος ζωής και προσφοράς στην ιεραποστολή και στο κοινωνικό έργο. 
   Κύρια στοιχεία στη μοναχική πολιτεία είναι η ενότητα της πίστεως και η φλογερή αγάπη στο Χριστό, στην Παναγία και στους αγίους, το βίωμα της Παραδόσεως μέσα από το μοναχικό τυπικό, που λειτουργεί με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. 

   Τα Μοναστήρια προσφέρουν τη διακονία σε διάφορους τομείς και μέσα στο πλαίσιο της Ορθοδοξίας. Οι μοναχοί και οι μοναχές μαζί με τον καφέ και το λουκούμι, μεταγγίζουν στο λαό του Θεού χαρά και αγαλλίαση, παραμυθία κι ενδυνάμωση της πίστης στο Θεό, σε όσες ψυχές αναμένουν ένα λόγο στήριξης κι ελπίδας.

  Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας βλέπουν στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου την εικόνα του Θεού. «Εἰκών εἶ τοῦ Θεοῦ καὶ εἰκόνι Θεοῦ διαλέγη» τονίζει ο άγιος Γρηγόριος o Θεολόγος. Είναι φανερό ότι όσο ο άνθρωπος γίνεται πιο ανήσυχος, ανειρήνευτος, αγχώδης και κουρα-σμένος, θα καταφεύγει στα Μονα-στήρια για αναψυχή και παρηγορία.

  Η προσφορά της Ιεράς Μονής Κατερινούς στο πέρασμα των χρόνων υπήρξε πνευματική, εθνική, πολιτιστική, κοινωνική. 

Διέθετε σπουδαία και πλούσια για την εποχή εκείνη βιβλιοθήκη. Ανάμεσα στα βιβλία αναφέρεται Ευαγγέλιο του 1686, που εκδόθηκε από τον Νικόλαο Γλυκύ στη Βενετία, αφιερωμένο στο Μητροπολίτη Φιλαδελφείας Μελέτιο Τυπάλδο. Επίσης το βιβλίο επι-γραφόμενο «Μέλισσα», «εκδοθέν εν Βενετία το αχπς΄ (=1680 μ.Χ.) παρά Νικολάου Γλυκέος». Στα περιθώρια του βιβλίου αυτού, βρέθηκαν από τον αρχιμανδρίτη Σωφρόνιο Παπακυριακού ενθυμήσεις του 1725, χειρόγραφες σημειώσεις του Επισκόπου Ησαΐα. Το βιβλίο αυτό είναι η πρώτη έγγραφη αρχειακή πηγή για τη λειτουργία της Μονής.

Και ακολουθούν πλείστα παλαιά κιτρινισμένα βιβλία από τις αρχές του 18ου, του 19ου και του 20ου αι. μετά από έρευνα στα αρχεία της Μονής. Βιβλία εκκλησιαστικά αλλά και κλασσικά, Ιστορία, Γεωγραφία κ.ά. Βέβαια μετά την επανάσταση του ’21, τα βιβλία μειώθηκαν πολύ σε όλες τις βιβλιοθήκες των Μοναστηριών, αφού χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες του Αγώνα. Ωστόσο διασώθηκαν αρκετά βιβλία, τα περισσότερα εκκλησιαστικά. 

  Η Ιερά Μονή Κατερινούς διά μέσου των αιώνων υπήρξε φάρος φωτεινός. Σε καιρούς εσχάτης πενίας και δυστυχίας, η φιλόξενη διάθεση των μοναχών στήριζε ανθρώπους αδικημένους, έ-τρεφε πεινασμένους, περιέθαλπε λαβωμένους, πρόσφερε λόγο παρα-μυθίας σε κάθε προσερχόμενο πιστό. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, αλλά και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, η Μονή προσφέρει άσυλο στους κυνηγημένους από τους Τούρκους Ζυγιώτες, βοηθά οικονομικά τον αγώνα τους, και παρέχει προστασία και αρωγή στους επαναστατημένους Ρουμελιώτες. Στο παλαιό καθολικό της Μονής Κατερινούς, το 1819 έγινε η μύηση και η ορκωμοσία του Δημήτρη Μακρή (καπετάνιου του Ζυγού) στη Φιλική Εταιρεία, μπροστά στον Φιλικό Ιωάννη Παπαρηγόπουλο, που ήλθε από την Πάτρα.

  Η Μονή συνεισφέρει το ποσό των 2.000 γροσίων, σύμφωνα με τη διαταγή Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, τον Μάϊο του 1822, για να εξοικονομηθούν τα έξοδα του Ελληνικού Στόλου για τα λοιπά χρειώδη του πολέμου. Αλλά και αργότερα με Βασιλικό διάγραμμα από τις 10-9-1857 συνεισφέρει ετησίως το χρηματικό ποσό των 60 δραχμών στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδας, για τη λειτουργία των Ιερατικών Σχολείων.

  Η κοινωνική προσφορά της Μονής Κατερινούς έχει καταγραφεί και σε επίσημα έγγραφα. Το 1931 το μοναστήρι είχε παραχωρήσει από τα κτήματά του, για ανοικοδόμηση δημόσιων κοινωφελών έργων: το Γυμνάσιο Γαβαλούς, το Νοσοκομείο, το Ειρηνοδικείο, η Αστυνομία, το 1937 ο Συνεταιρισμός Σ.Α.Α.Κ., η Εκκλησία της Αγίας Φωτεινής και σε ακτήμονες πολίτες της περιοχής, μοιράστηκαν δωρεάν πολλά οικόπεδα και κτήματα της μεγάλης περιουσίας της.
   Το 1925, παραχωρείται από την Μονή Κατερινούς, κατόπιν αίτησης του Εκκλησιαστικού συμβουλίου του Κάτω Μποτίνου, αγρός εκτάσεως τριών στρεμμάτων, για ίδρυση κοιμητηρίου.
  Το 1947 μετά από το «αντιεκκλησιαστικό» Νομο-θετικό Διάταγμα 327/47, ρευστοποιήθηκε μονα-στηριακή περιουσία, με το επιχείρημα ότι αυτά θα δοθούν εις ακτήμονες γεωργούς και κτηνοτρόφους. Η Μονή παραχώρησε κτήματα 250 στρεμμάτων, τα οποία είχαν εκμισθωθεί το έτος 1947 αντί 1.241.000 δραχμών μόνο για τα 213 στρέμματα. Κτήματα παραχωρήθηκαν σε ακτήμονες κατοίκους της Γαβαλούς και το 1952.
Σε καιρό πολέμου, η Μονή περιέθαλψε τραυματίες και λαβωμένους, όπως για παράδειγμα τον Αύγουστο του 1944, στη δεύτερη εισβολή των Γερμανών στην Μακρυνεία, δέχτηκε και φρόντισε για μεγάλο χρονικό διάστημα τους τραυματίες αντάρτες του πρόσκαιρου Νοσοκομείου του ΕΕΣ  Γαβαλούς. 



  Μία άλλη κοινωνική προσφορά του μοναστηριού πραγματοποιήθηκε το 1946, όταν λειτούργησε για πρώτη φορά κατασκήνωση στην Ιερά Μονή Κατερινούς, με πρωτοβουλία του Θεόφιλου Κατσάνου, διαχειριστή της «Φιλανθρωπικής Εταιρείας Αγρινίου». Στην ίδρυση της κατασκήνωσης, συνέβαλαν ουσιαστικά ο π. Βενέδικτος και ο ιεροκήρυκας Χαράλαμπος Βασιλόπουλος από την Δερβέκιστα. Στη Μονή, εν μέσω εμφυλίου πολέμου, παρά την ανέχεια, τη δυστυχία και την πείνα, φιλοξενήθηκαν δύο ομάδες κατασκηνωτών από το Αγρίνιο, η μία στις 20 Ιουλίου του 1946 και στις 7 Αυγούστου 1946, ακολούθησε η δεύτερη ομάδα κατασκηνωτών, στην οποία συμμετείχαν και νέοι από τα χωριά της Μακρυνείας.
  Έτσι η κοινωνική προσφορά του μοναστηριού τεκμηριώνει το λόγο του Μεγάλου Ασκητή Αγίου Παχωμίου: «Λατρεύσω τῶ θελήματί σου πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου καὶ πάντας τούς ἀνθρώπους ἀγαπῶν, δουλεύσω αὐτοῖς κατά τὴν ἐντολήν σου». 


  Επομένως η μακραίωνη ιστορία του Μοναχισμού απέδειξε ότι τα Μοναστή-ρια είναι τα θεραπευτήρια του πόνου, των δεινών η απαλλαγή, η λύτρωση του ανθρώπου. Και θα είναι τα καταφύγια των πιστών στους έσχατους χρόνους, ό-πως χαρακτηριστικά έλεγε ο Άγιος Γέρο-ντας Πορφύριος: «θα ρθούν δύσκολοι καιροί και ο κόσμος θα χρειασθεί φρο-ντίδα από τα Μοναστήρια».
Τον 20ο αιώνα, η Μονή Κατερινούς ήταν σε δράση και ακμή (είναι το μεγάλο μοναστήρι στην περιοχή) και παρέμειναν σε αυτήν από το 1937 ως Μετόχια: 1) η Μονή Αγίου Γεωργίου Συβίστας και 2) Η Μονή Λεσινίου - Παλαιοκατούνας.  

  


 Σήμερα, το μοναστήρι της Κατερινούς αποτελεί μία ακόμα εστία πνευματικού πολιτισμού, ψυχικής ανάτασης, περισυλλογής και παραμυθίας για την περιοχή.


  Πιστεύουμε ότι η θαυματουργή ιστορική εικόνα της Παναγίας της Κατερινιώτισσας, έργο του 1865, καθοδηγεί το μοναστήρι αυτό με πάμπολλα θαύματα που ενεργεί στις ψυχές που καταφεύγουν με πίστη σε Αυτήν και Της αναθέτουν οποιοδήποτε πρόβλημα. 
  
 Κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, που εορτάζει η Μονή Κατερινούς, στη Γαβαλού πραγματοποιούνται πολι-τιστικές εκδηλώσεις παράλληλα με την εμπορο-πανήγυρη, που καθιερώθηκε με Βασιλικό διάταγμα από το 1905.

  Οι εκδηλώσεις γίνονται με την ηγεσία του Προοδευτικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Αρχαιοφίλων Γαβαλούς (Π.Ε.Σ.Α.Γ.) και με σημείο αναφοράς την Ιερά Μονή Παναγίας Κατερινούς.



Ιερά Μονή Κατερινούς 14-9-2018
Η Καθηγουμένη της Ιεράς Μονής Κατερινούς

Μαριάμ Μοναχή