Άγιος Φανούριος ο Νεοφανής, ο Μεγαλομάρτυρας
(εορτάζεται
27 Αυγούστου)
Ένας ακόμη άγιος της Εκκλησίας μας προβάλλει από τα μαρτυρικά
χρόνια των διωγμών. Ήταν νέος, στρατιωτικός, άγνωστος για πολλούς αιώνες. Τον
14ο αιώνα μ.Χ. βρέθηκε τυχαία η εικόνα του στη Ρόδο, όταν έσκαβαν παλαιά σπίτια
στα νότια του παλαιού τείχους. Σ’ έναν αρχαίο ναό με πολλές κατεστραμμένες
εικόνες, βρέθηκε μία εικόνα του αγίου από τον τότε Μητροπολίτη Ρόδου Νείλο τον
Β΄ Διασπωρινό (1355-1369), με το όνομα «ὁ ἅγιος Φανῶ».
Στην εικόνα, ο Άγιος παριστανόταν σαν νεαρός στρατιώτης, κρατώντας στο δεξιό του χέρι σταυρό, πάνω στον οποίο υπήρχε λαμπάδα αναμμένη, γύρω δε από την εικόνα ζωγραφισμένα τα 12 μαρτύριά του. Σε αυτά ο Μάρτυς παρουσιαζόταν: να στέκεται ανάμεσα σε στρατιώτες και να δικάζεται από τον ηγεμόνα· να πλήττεται απ’ αυτούς με πέτρες στο στόμα και την κεφαλή· να μαστιγώνεται πάλι απ’ αυτούς απλωμένος κατά γης· να κάθεται γυμνός και να ξέεται το σώμα του με σιδερένια νύχια· να είναι κλεισμένος στη φυλακή· να βασανίζεται μπροστά στο βήμα του ηγεμόνα· να καίεται στα μέλη του σώματος του με αναμμένες λαμπάδες· να είναι δεμένος σε μάγγανο και να βασανίζεται· να βρίσκεται ανάμεσα σε θηρία αβλαβής· να είναι ξαπλωμένος κατά γης και να πιέζεται το σώμα από ένα μεγάλο λίθο· να είναι μέσα σε ειδωλολατρικό ναό βαστάζοντας στις παλάμες του αναμμένα κάρβουνα και ο διάβολος να δραπετεύει στον αέρα με θρήνους· να στέκεται μέσα σε ένα καμίνι φωτιάς έχοντας υψωμένα τα χέρια σε σχήμα δεήσεως.
Ο Μητροπολίτης Ρόδου Νείλος ανοικοδόμησε τον αρχαίο ναό, όπου
βρέθηκε η εικόνα, τον αφιέρωσε στο όνομα του Αγίου Φανουρίου και συνέταξε και
την Ακολουθία του. Αντίγραφο της εικόνας του Αγίου Φανουρίου μεταφέρθηκε στην
Κρήτη, μετά από θαύμα απελευθέρωσης τριών αιχμαλώτων ιερέων από τους Αγαρηνούς,
και έκτοτε τελείται πανηγυρικά η μνήμη του αγίου και στην Κρήτη.
Η αγάπη και η τιμή με την οποία περιβάλλεται ο Άγιος
Φανούριος έγινε αφορμή να δημιουργηθούν διάφορες ωραίες και ευλαβείς παραδόσεις
στον ελληνικό λαό, ανάμεσα στις οποίες είναι και το εορταστικό έθιμο της
«Πίττας του Αγίου Φανουρίου», ή «Φανουρόπιτας» που γίνεται την παραμονή της
εορτής του. Η πίτα αυτή μοιράζεται στους πιστούς και γίνεται άλλοτε για να
φανερώσει κάποιο χαμένο αντικείμενο ή κάποια χαμένη υπόθεση ή ακόμα να
φανερώσει την υγεία σε κάποιον ασθενή. Υπάρχει επίσης και παράδοση ότι με τη
πίτα αυτή γίνεται μνεία της μητέρας του αγίου, αλλά άγνωστο για ποιο λόγο.Ο Άγιος Φανούριος μας δίδαξε πως το στεφάνι της ενάρετης ζωής δεν κερδίζεται εύκολα, αλλά μόνον με συνεχείς δοκιμασίες, με θάρρος, υπομονή και αντοχή. Επομένως σαν αληθινοί αγωνιστές της πίστεως ας μιμηθούμε την υποδειγματική ζωή του Αγίου, για να καταξιωθούμε κάποτε κι εμείς, στα χρόνια του υλισμού και αθεϊσμού, να τιμήσουμε το χριστιανικό όνομα που φέρουμε, όπως κι αυτός το τίμησε επάξια.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
Οὐράνιον ἐφύμνιον, ἐν γῇ τελεῖται λαμπρῶς, ἐπίγειον πανήγυριν νῦν ἑορτάζει φαιδρῶς, ἀγγέλων πολίτευμα· ἄνωθεν ὑμνῳδίαις εὐφημοῦσι τοὺς ἄθλους, κάτωθεν Ἐκκλησίᾳ τὴν οὐράνιον δόξαν· ἣν εὗρες πόνοις καὶ ἄθλοις τοῖς σοῖς Φανούριε ἔνδοξε.
Έκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς